Interview Epica: Monsterklus geklaard

De Nederlandse symfonische metalband Epica heeft in zijn veertienjarig bestaan een heus imperium opgebouwd, met onder meer het eigen festival Epic Metal Fest en ‘action figures’ als merchandise-items. Ook op muzikaal gebied kent het zestal geen grenzen meer. Zo bevat het zevende studioalbum The Holographic Principle nummers met meer dan duizend opnamesporen. Bax Music praat bij met gitaristen Mark Jansen en Isaac Delahaye, zangeres Simone Simons en producer Joost van den Broek.

Tekst: Patrick Lamberts

Epica’s zevende studioalbum The Holographic Principle is op 30 september 2016 via Nuclear Blast Records verschenen. Een nieuwe mijlpaal voor de band. Het zestal trok samen met producer Joost van den Broek alles uit de kast. Er kwamen onder meer koren, strijkers, blazers en percussie-elementen aan te pas om van de nieuwe plaat een onvergetelijk dynamisch audio-avontuur te maken. Ook opmerkelijk: er is geen enkele sample gebruikt. Elke noot die je hoort is met een echt instrument ingespeeld. Producer Joost van den Broek (After Forever, Ayreon) moest daardoor soms meer dan duizend opnamesporen per lied behandelen. “Zelfs na tien luisterbeurten valt er nog van alles te ontdekken”, aldus de trotse producer die deze monsterklus klaarde.

Snel succes

Epica oogst vanaf de start in 2002 meteen succes. Oprichter en gitarist/zanger Mark Jansen is eerder dat jaar uit After Forever gezet, maar heeft met die band zijn sporen reeds verdiend en een aardige schare fans opgebouwd. Zodoende is er voor Epica al in het beginstadium voldoende vraag van fans en boekers om te kunnen spelen – belangrijk voor iedereen die in het digitale tijdperk in het bandcircuit wil slagen. Mark: “Vroeger was de cd-verkoop genoeg om de helft van het jaar op je lauweren te kunnen rusten. Dat is gewoon niet meer zo. Geen klaagzang, maar een constatering. De moderne tijd heeft immers ook zo zijn voordelen. Je moet als band simpelweg andere inkomstenbronnen zien te vinden, zoals liveshows en merchandise. Een voordeel van de eenentwintigste eeuw is dat mensen veel meer zelf op zoek gaan naar muziek, terwijl je vroeger als band afhankelijk was van radio-airplay. Als je geen aandacht kreeg, kende niemand je, hoe goed je ook was. Tegenwoordig komt goede muziek vanzelf bovendrijven.”

Veel live spelen

Gelukkig voor Epica is het livecircuit de band op het lijf geschreven. De band speelde inmiddels meer dan 900 shows in 56 uiteenlopende landen. Het intensieve toerschema van het zestal heeft bijgedragen aan de bijna 2,3 miljoen Facebook-likes en de in totaal 750.000 verkochte Epica-albums. Zangeres Simone verklaart de imponerende cijfers: “Dat vele live spelen is heel belangrijk geweest. Daarnaast zijn we erg productief. Om het jaar verschijnt er wel een nieuw Epica-album. Ook zijn we heel sociaal naar onze fans toe, met onder meer VIP-meetings. Tijdens deze meetings kunnen fans – tegen een kleine extra bijdrage – met ons praten en een handtekening vragen. Daar wordt veel gebruik van gemaakt.” Mark: “We hebben altijd alles op alles gezet en zijn in een vroeg stadium onder meer naar Zuid-Amerika gegaan. Daar plukken we nog steeds de vruchten van. Het is altijd een feest om daar naartoe te gaan. De zalen staan altijd vol met heel enthousiaste fans!”

The Holographic Principle

De schrijf- en opnamemethode voor The Holographic Principple is ten opzichte van voorganger The Quantum Enigma vrijwel onveranderd gebleven. De band stelde zich deze keer echter als doel om een zo analoog en organisch mogelijk geluid neer te zetten. Simone: “Vanwege het succes van The Quantum Enigma was het in eerste instantie nog maar de vraag of we dat album konden toppen of überhaupt evenaren. Ons motto is om van al onze ervaringen te leren en elke plaat beter te maken. Omdat de vijf jongens allemaal liedjes voor de plaat schreven, was er veel materiaal voorhanden en waren we vlak voor de opnames heel gemotiveerd en zelfverzekerd.”

Opnames

“Iedereen gebruikt Logic 9 of 10 en dat werkt allemaal vrij compatibel. Simone, Mark en voormalig Epica-producer Sascha Paeth gebruiken de demo’s om zanglijnen uit te schrijven”, aldus producer Joost over het schrijf- en opnameproces. “Na een repetitieperiode met een deel van de band hadden we achttien nummers waarmee we de Sandlane Recording Facilities in Rijen in gingen. Daar stelden we de instrumenten op en secuur geplaatste microfoons. We begonnen met drumopnames, zoals gebruikelijk is. Drummer Ariën van Weesenbeek wilde graag wat triggers op zijn monitor horen. Op zijn bass drum had hij een Roland TM-2 Trigger Module zitten waarin je een kickdrum kan laden.”

Gitaarpartijen

Na de drums waren gitaar en basgitaar aan de beurt. Opvallend genoeg neemt Mark – die live zowel gitaar speelt als grunts verzorgt – in de studio helemaal geen gitaarpartijen op. Mark: “Toeren en schrijven vind ik fantastisch; opnemen een gruwel. Zodra alle liedjes zijn geschreven en gefinetuned, is voor mij de lol eraf.” En dus neemt sologitarist Isaac alle gitaarpartijen in de studio voor zijn rekening. “Het is altijd een enorm intensieve periode die me bekaf maakt”, aldus Isaac. “Ik neem alle slagpartijen dubbel op, dat duurde een ruime werkweek. De tweede week speelde ik alle extra lijntjes, solo’s en akoestische gitaar in.”

Strakke riffs

Zowel live als in de studio houdt Isaac er een ‘plug and play’-methode op na. Hij speelt momenteel nog op een Ibanez Darkstone 7 String. Een uniek prototype. Zelfs Ibanez zelf bezit er geen! Het model is nooit in productie gegaan omdat de gitaar te veel op een Gibson zou lijken, het merk waar Isaac later dit jaar naar zal overschakelen. Isaac: “Zo’n 95 procent van de plaat is met de Darkstone ingespeeld. Daarbij gebruik ik een Boss NS-2 Noise Supressor waarvan ik de threshold helemaal open draai en de decay helemaal dicht. Dat doe ik live ook. Daardoor klinken mijn riffs heel strak. Het pedaal staat altijd aan, behalve tijdens solo’s. Daarnaast ligt er niet meer dan een Boss TU-2 Chromatic Tuner en de voetschakelaar van mijn versterker voor mijn neus. Toen ik zestien was, had ik overal lampjes om me heen en voeten tekort om alles geschakeld te krijgen. Dat sloeg nergens op.”

Stoeien met microfoons

Isaac vervolgt: “In de studio gebruik ik een Bogner Ecstasy 20th Anniversary. Live speel ik met een Bogner Uberschall. Die is iets onstuimiger en kan in de studio te veel kanten op gaan en in de weg zitten van andere partijen in de hogere en lagere registers. De Ecstasy heeft meer compressie en daardoor minder uitschieters naar hoog en laag. Verder heb ik twee twaalf-inch-cabinets gebruikt: een van Mesa Boogie en een van Bogner, beide met V30-speakers. We zijn niet veel in de weer met plug-ins, maar stoeien met uiteenlopende microfoons om tot andere sounds te komen. De hoofdmicrofoon die voor mijn speakers staat, is een Beyerdynamic M 88 TG, maar we hebben ook een AKG C414, een Sennheiser MD421, een Sennheiser MD441-U en een dynamische microfoon van Heil Sound gebruikt.” ♦

Opnamegear The Holographic Principle

Mark Jansen (gitarist/grunter)

Hoewel Mark nummers op gitaar uitwerkt en live gitaar speelt en grunt, speelt hij op de albums geen gitaarpartijen in. Dat laat hij liever aan Isaac over. Marks grunts zijn opgenomen met een Shure SM7 microfoon door een Rupert Neve Portico voorversterker en een Universal Audio 1176 Blackface Compressor.

Simone Simons (zangeres)

Simone neemt haar vocalen op met een Brauner VM1 buizenmicrofoon door een Manley TNT Mic Preamp en Tube-Tech CL 1B Opto Compressor, en een AEA ribbon microfoon door een Manley TNT Tube channel en de Rupert Neve Portico voorversterker.

Isaac Delahaye (gitarist)

Isaac maakt in de studio voornamelijk gebruik van een zwarte Ibanez Darkstone 7 String, een exclusief prototype. Zijn setup bestaat verder uit een Bogner Ecstasy 20th Anniversary, een 2×12 inch cabinet van Mesa Boogie, een 2×12 inch cabinet van Bogner. Solo’s en andere overdubs speelde hij deze keer afwisselend in met een Ibanez Universe (Steve Vai-model), Gibson Les Paul Custom, Epiphone Zakk Wylde Les Paul Custom Plus Bullseye, een Ibanez RG-model uit de Prestige-serie, Fender Stratocaster, Fender Telecaster, en een akoestische EBG-808TE (dreadnought Tommy Emmanuel-model). Qua voorversterkers vallen Isaac en producer Joost van den Broek terug op de Chandler Germanium en API 550b EQ. Ook worden enkele gitaarpartijen via een DI-signaal (direct input) vastgelegd.

Rob van der Loo (bassist)

Rob gebruikt een Ampeg SVT Classic met een Electro Voice RE 20 en Electro Voice N/ D468 microfoon ervoor. Daarnaast gaat er een DI-signaal door de Rupert Neve Portico voorversterker en de Tube-Tech CL 1B Opto Compressor.

Ariën van Weesenbeek (drummer)

Ariën speelt op een Pearl Reference drumkit met Amedia cymbalen, een 22×18 inch bass drum (RF2218BX/C), een 10×8 inch tom (RF1008T/C), een 12×9 inch tom (RF1209T/C), een 16×16 inch floor tom (RF1616F/C) en een 14×6,5 inch snare (RF1465S). (Bron: Pearleurope.com)

Coen Janssen (toetsenist)

Coen gebruikt live een Roland FA-08 Music Workstation die via een draadloze MIDIaansluiting van de MIDI-beam van PandaMidi naar de ‘live rig app’ MainStage 3 gaat en Roland DP-10 sustainpedalen. Als Coen over het podium wil lopen, pakt hij het opvallende, gebogen mobiele NuMotion Revo-1 keyboard erbij. Voor het afspelen van backing tracks gebruikt Epica uTrack24 van Cymatic Audio in combinatie met Radio Pro D8 DI’s. In de Sandlane Recording Facilities studio heeft Coen ook op een Wurlitzer 206 Student Electronic Piano, Yamaha CP70 Electric Grand Piano, een accordeon en percussie van Adams Drumworld gespeeld. Thuis gebruikt hij nog een CME XKey 37 USB MIDI Keyboard.

Dit interview verscheen eerder in Bax Music Magazine (Najaar 2016).