De cymbals van het drumstel – Leer ze kennen!

Een drumstel zonder bekkens is denkbaar, maar in de praktijk zul je dat niet gauw tegenkomen. Daar zijn goede redenen voor. Met de cymbals kan de drummer zijn drumspel kleuren, met name in het hoog. Daarnaast spelen bekkens een belangrijke rol in de communicatie tussen de drummer en de andere bandleden. Tijdens deze korte toer langs het drumstel leer je de diverse bekkens beter kennen.

• Noodzakelijke lastposten
• Oorsprong
• Hihat
• Ride bekken
• Crash bekken
• Ruis toevoegen
• Bekkens kopen
• Uitproberen
• Strak meespelen met hi-hat
• Zie ook

Noodzakelijke lastposten

”Ik heb eens ergens gelezen: ‘de enige muzikanten die van bekkens houden, zijn drummers’. Het klopt dat bekkens een ‘lastpost’ kunnen zijn in een band, als ze niet juist gedoseerd worden bespeeld, zeker in een oefenruimte of op een klein podium. Het geluid van bekkens kan heel penetrant zijn. Maar drummers kunnen eigenlijk niet zonder bekkens, je hebt ze echt nodig”, zegt drummer en drumdocent Jacques Groen. Waarom een drummer bekkens nodig heeft en welke rol bekkens spelen in de communicatie met de medemuzikanten, bespreken we verderop in dit artikel. Eerst even wat historische achtergrond, dan lopen we de verschillende soorten bekkens langs, om vervolgens in de muzikale rol van de bekkens te duiken. Ten slotte geven we adviezen voor het kopen van bekkens (of in het Engels: cymbals).

Oorsprong

In de stad Constantinopel (nu Istanbul in Turkije) leefden ooit de Turks-Ottomaanse sultans met hun elitetroepen, de Janitsaren. Avedis Zildjian, die deel uitmaakte van dit keurkorps, zou in 1623 de bekkens hebben uitgevonden. Oorspronkelijk werden ze gebruikt als oorverdovend afschrikkingswapen. Uit oudheidkundige vondsten blijkt echter dat Assyriërs (800 v.Chr.), Chinezen, Egyptenaren en Grieken (500 v.Chr.) ook al bekkens kenden. Bekkens worden gebruikt in veel soorten muziek, waaronder klassieke muziek, volksmuziek en fanfares. De soort bekkens die worden gebruikt voor drumstellen, zijn Turkse bekkens. Een bekken wordt gemaakt van een legering die grotendeels uit brons bestaat (brons is weer een legering van koper en tin). Dit wordt verhit en dan in kleine porties gekoeld in water en olie. De bronsbroodjes worden opnieuw verhit en worden dan verschillende keren door een wals geplet. Uit de zo verkregen bronzen plaat wordt een ruw bekken gesneden waarin een cup of bel wordt geslagen. Ingrijpend temperen (snel afkoelen) bezorgt de flexibiliteit die nodig is voor het hameren. De meeste bekkens krijgen ongeveer duizend hamerinslagen. Daarna worden ze meestal geschoren met een beitel, waardoor toongroeven ontstaan. Bij een drumstel horen verschillende bekkens. Dat zijn in ieder geval de hihat, een crash-bekken (voor de accenten) en een ride-bekken (ritmebekken). Andere bekkens die je veel ziet, zijn het splash-bekken en de China, die beiden een eigen geluid hebben. En dan zijn er nog allerlei andere effectbekkens, die we hier echter onbesproken laten.

Hihat

Laten we deze bekkens eens langslopen, te beginnen met de hihat. De hihat bestaat uit een standaard met daarop twee bekkens. Het zijn eigenlijk marsbekkens met voetbediening. De rechtshandige drummer bedient de hihat met zijn linkervoet (de ‘ritmevoet’). Uiteraard kan de drummer de hihat ook bespelen met zijn stokken. Dat doet hij dan met zijn rechterhand (de ‘ritmehand’) of met beide handen. Je kunt de hi-hat op verschillende manieren bespelen. “De hihat is erg belangrijk”, zegt Jacques. “Hij is de metronoom voor de drummer en voor de band, omdat hij doorgaans de kleinste tijdseenheid bedient. De hihat is als het ware de ritmische kapstok voor de rest van het drumstel. Wil je als band strak spelen, let dan vooral op de hihat. Die hihat-partij loopt in principe door, hoewel er vaak slagen worden weggelaten. Bijvoorbeeld op het moment dat je op de snaredrum slaat.” De hi-hat functioneert als metronoom, maar hij moet niet als zodanig klinken, benadrukt Jacques. “Snaredrum en bassdrum moet je vaak heel strak spelen in klank en volume. Met de hihat maak je de muzikale variatie en geef je de feel aan het nummer, mede door de manier waarop je de hihat laat klinken. Daarmee komt je drumspel tot leven. Als bijvoorbeeld op een cd-opname computerdrums zijn gebruikt, wordt er vaak voor gekozen om daar een handmatige hihat overheen te spelen.”

Ride-bekken

Het ride-bekken (ritmebekken of ‘ride’) is muzikaal verwant aan de hihat. Speel je veel op de ride, zet hem dan op een goed bereikbare, ergonomische plek. Dat is het behoud van je schoudergewricht. “In de jazz wordt de ride veel gebruikt”, zegt Jacques. “Maar ook in de blues, waar doorgaans voor dunnere rides (crashride of medium) wordt gekozen, voor een voller geluid. Dat zie je de laatste tijd ook veel in rock. Een interessante variant is de flat ride, ook flat top genoemd. Dit is een wat dunnere ride zonder cup, die een nog duidelijker tik geeft en bijna geen ‘ruis’. Die klinkt mooi clean in het begeleiden van bijvoorbeeld een zangeres of een pianosolo. Een bekende gebruiker is Charlie Watts van de Rolling Stones.” De ride kan dienen als uitbreiding voor de losse hihat. “Je kunt bijvoorbeeld het couplet op dichte hihat spelen, het refrein op losse hihat (al wat ruiger) en de gitaarsolo op de ride”, suggereert Jacques. In het midden heeft de ride een zogeheten cup (bell), waarmee je cowbell-ritmes kunt spelen. “Daarmee kun je het spelen op de ride een speelse draai geven, door de cup extra strak of juist extra speels te spelen”, aldus Jacques. “Bespeel de cup wel met de nek van je stok, dat klinkt meestal het beste.”

Crash-bekken

Van de ride gaan we naar de crash. Zoals de hihat functioneert op het gebied van de timing, zo functioneert het crash-bekken (kortweg ‘de crash’) als wegwijzer in de structuur van een nummer. Door een crash, doorgaans met een sterke bassdrum eronder, ondersteunt de drummer de belangrijke momenten van een nummer. Bijvoorbeeld het begin van een nieuw gedeelte. Of de laatste klap, de afslag. De crash wordt dan ook wel afslagbekken genoemd. De crash is het ‘lawaaiigste’ bekken van de hele set. Varianten zijn de splash (een kleine crash, die vooral dient als effect) en de China. Dit is een bekken met omhoog gebogen randen en een cup die je kunt vasthouden, zodat ze in de Chinese muziek als marsbekkens kunnen worden gebruikt. Je kunt er ook ritmes op spelen, maar vooral extra felle accenten mee geven.

Ruis toevoegen

De muzikale rol van bekkens beperkt zich niet alleen tot wegwijzers in timing en structuur. “Ook voor de sound van het drumstel zijn ze onmisbaar”, stelt Jacques. “De trommels hebben vooral veel laag en mid, de bekkens voegen daar hoog aan toe, zodat de klank van het drumstel helderder en rijker wordt. Ook geven bekkens zogeheten ruis. Dat is het ‘doorzoemen’ van het bekken. Dat verschilt overigens per bekken: een crash heeft meer en langere ruis dan bijvoorbeeld een ride. Die ruis vult het totaalgeluid van de band mooi op.” De verhouding tussen tik en ruis moet wel kloppen. Bespeel je de hihat op een manier dat er veel ruis ontstaat, dan verdwijnt de tik. En die wil je bij de hi-hat doorgaans juist wel hebben. Het is ook zaak om als drummer balans te houden tussen je trommelgeluid en bekkengeluid. “Voorkom irritatie bij je medebandleden”, pleit Jacques. “Denk er bij het plaatsen van je bekkens aan om bepaalde medemuzikanten te ontzien. Plaats je crash zo dat bijvoorbeeld de zanger(es) niet ‘in de vuurlinie’ staat.” Hoe ‘droger’ je de hihat laat klinken, hoe transparanter je geluid, ook al speel je stevig. “Sommige nummers vragen dat, dus pas dan je manier van spelen aan. Maar in gedeeltes met scheurende gitaren, bijvoorbeeld in rock, ‘moet’ meer ruis zitten. Dan kun je voller (‘breder’) op je bekkens spelen. De manier waarop je de bekkens laat klinken, bepaalt de sfeer van het liedje.” Je kunt bekkens, met name de crash, ook te zacht spelen. “Dan mist je spel (en daarmee de band) hoogtepunten. Een crash heet niet voor niets crash.”

Bekkens kopen

Heb je als drummer een bepaald budget voor een drumstel? “Bespaar dan liever op trommels dan op bekkens”, pleit Jacques. “Kies dan bijvoorbeeld voor een instapdrumstel, maar leg daar meteen goede vellen op en koop goede bekkens. Ik ken drummers die deze keuze hebben gemaakt en met een dergelijk drumstel complete cd-producties hebben gespeeld zonder dat er iemand klaagde.” Overigens weet Jacques dat veel drummers naar verhouding meer investeren in (het aantal) trommels dan in bekkens. Dat is een keuze waar hij anders over denkt. “Er zijn drummers die een hele rits toms tot hun beschikking hebben, maar die heb je meestal niet echt nodig. Ik speel doorgaans met evenveel crash-bekkens als toms. Door twee toms op je bassdrum komt je ride verder weg te staan, wat belastend is voor je schouder.” Is je budget zo beperkt dat je eigenlijk maar één goed bekken kunt kopen? “Koop dan in ieder geval een goede crash”, adviseert Jacques. “Bedenk of je een ride echt nodig hebt of niet, want de ride wordt niet in alle muziekstijlen veel gebruikt. Bovendien is het mogelijk om een ‘ruige’ ride of de cup op een grotere crash te spelen, dus wellicht kun je het zo redden.”

Uitproberen

Het aanbod in bekkens is enorm. Dat is enerzijds prettig, maar anderzijds wordt daardoor het maken van een keuze wel moeilijk. Bovendien zijn bekkens een ‘natuurproduct’: geen twee bekkens klinken hetzelfde, ook al is het hetzelfde model van hetzelfde merk. “Vergelijk daarom altijd meerdere exemplaren van hetzelfde model met elkaar”, adviseert Jacques. Ook een onhandige bijkomstigheid van het kopen van een bekken, is dat het geluid van een bekken nooit op zichzelf staat. “De crash speel je eigenlijk altijd in combinatie met de bassdrum”, zegt Jacques. “Probeer een crash dan ook op die manier uit, anders kun je hem niet goed beoordelen. Vraag de winkelier of je er even een bassdrum bij mag zetten. Of hij dat nou leuk vindt of niet.” Eigenlijk is het nog wat ingewikkelder, want het geluid van een bekken kun je pas goed beoordelen in de setting van een band. “Het beste is om een bekken uit te proberen tijdens een repetitie”, adviseert Jacques. “Dus het mooiste is als je dit met de winkelier kunt regelen. Tijdens het gebruik van een bekken in de band, merk je bijvoorbeeld dat je de uitsterftijd anders ervaart. Het laatste stukje van de uitsterftijd verdwijnt in het geluid van de band. Dat is heel anders dan in de winkel.” Bedenk dat een goed bekken heel lang meegaat. “Het is een investering waar je tientallen jaren plezier van kunt hebben”, aldus Jacques. “Zo heb ik een bekken dat al 45 jaar meegaat en al heel wat heeft meegemaakt.”

Zie ook

» Hihat-bekkens
» Crash-bekkens
» Ride-bekkens
» China-bekkens
» Splash-bekkens
» Bekkensets
» Alle bekkens
» Drumstatieven
» Alle Drums & Accessoires

» Wat zijn de beste bekkens voor mij?
» Groove in muziek – Wat het is en hoe je het bereikt
» Drums mixen – 6 studiotechnieken voor een goede basis-sound
» Drummer en percussionist in een band – Zo werk je samen
» Snaredrum trilt mee als ik op de tom sla – Wat is de oplossing?
» Hoe gaan mijn drumvellen langer mee? – 3 handige tips
» Drummen zonder drumstel – Alle mogelijkheden op een rij
» Hoe werkt een bassdrumpedaal?
» Hoe moet ik mijn drumstel stemmen?

Hoe klink je als een jazz-drummer? Roland V-Drums: welke kit past bij mij? Hoe gaan mijn bekkens langer mee? Geschiedenis van het drumstel Mijn kind wil een drumstel! Wat nu? 7 onmisbare drum-accessoires voor in je stokkentas