Als je onze Keuzehulpen over Gitaar of Basgitaar hebt gelezen, vraag je je misschien af hoe belangrijk de houtsoort van de toets eigenlijk is. De toets van een gitaar of bas is onder andere van invloed op het geluid, de uitstraling en het gevoel van het instrument. Maar is het echt belangrijk voor jóu? Lees dit blog en je weet wat de belangrijkste verschillen zijn. Dan wordt kiezen weer een stukje makkelijker!

Houtsoorten die de toets doorstaan

De toets van een gitaar (ook wel fretboard genoemd) is een belangrijk onderdeel. Dit is namelijk de plaats waar je hand aan het werk gaat om de hoogte van de tonen te bepalen. Er is en zal altijd veel discussie blijven onder gitaristen over de daadwerkelijke invloed van de houtsoort van de toets. De klank van een gitaar is immers meer dan de som van de delen. Toch zijn er wel degelijk verschillen die zeker de moeite waard zijn om onder de loep te nemen.

Palissander (Rosewood)

Palissander is te herkennen aan de bruine kleur met een fraaie donkere houtnerf. Er bestaan honderden soorten die onder dit Dalbergia-geslacht vallen, dus het uiterlijk kan licht verschillen. Deze houtsoort is relatief poreus in vergelijking met bijvoorbeeld esdoorn en ebben. De toonkwaliteit die wordt toegeschreven aan palissander is warm, met een nadruk op de lagere frequenties. Tot voor kort was palissander de meest gebruikte houtsoort voor toetsen van gitaren, maar in verband met CITES stappen steeds meer fabrikanten over naar alternatieven, zoals pau ferro en walnoot.

Esdoorn (Maple)

Esdoorn wordt vaak gebruikt als hals met een ‘integrale toets’ (uit één stuk) of als hals met een erop gelijmde toets, zoals bij de andere houtsoorten wordt gedaan. Deze houtsoort is direct te herkennen aan de lichte kleur. Kenmerkend voor maple is de hoge dichtheid. Hierdoor kun je rekenen op een strakke klank met een ‘snappy’ midrange. Esdoorn wordt geassocieerd met een heldere en zuivere klank. Een factor die het uiterlijk en het gevoel van esdoorn kan beïnvloeden, is de lak. Een gelakte toets zal anders aanvoelen en heeft meestal een donkerder tint dan een onbewerkte toets. Het een is niet per se beter dan het ander. Het is een kwestie van stijl en smaak.

Ebben (Ebony)

Ebbenhout lijkt sterk op esdoorn als het gaat om tooneigenschappen. Zo heeft ook deze houtsoort een hoge dichtheid en dus een strakke klank en snappy hoge tonen. Doordat deze houtsoort duurder is en lastiger te bewerken dan eerder genoemde soorten, zul je ebben vaak vinden op de meer high-end instrumenten. Ebben heeft doorgaans een donkerzwarte kleur en ziet er bijzonder chic uit. Omdat palissander schaarser wordt, kiezen sommige fabrikanten voor ebben als alternatief. Hierdoor wordt ook het effen donkere ebben schaarser. Het resultaat is dat je tegenwoordig ook ebben zult zien met meer opvallende houtnerven en kleurverschillen.

Dus…

Kortom, de houtsoort van de toets is wel degelijk van invloed. Wellicht dat de invloed op het geluid door sommigen wordt overdreven, maar qua looks staat het buiten kijf. Misschien is er zelfs wel sprake van een placebo-effect. Er zijn naast palissander, esdoorn en ebben nog veel meer houtsoorten én kunststofsoorten die gebruikt worden voor de toets, maar daar kunnen we in een ander blog dieper op ingaan.

Wat is jouw favoriete toets-houtsoort? Merk jij veel verschil? Laat het hieronder weten!

Zie ook

> CITES: wat zijn de gevolgen voor muziekinstrumenten?
> Wat is de beste klassieke gitaar voor mij?
> Wat is de beste westerngitaar voor mij?
> Wat is de beste elektrische gitaar voor mij?
> Wat is de beste elektrische basgitaar voor mij?

> Alle gitaren
> Alle basgitaren

Wat is het gewicht van een gitaar? Wat betekent toets-radius bij een gitaar of bas? Reviews klassieke gitarenKijk en vergelijk: vijf klassieke gitaren gereviewd Multi-scale gitaren, wat zijn dat eigenlijk?Multi-scale gitaren, wat zijn dat eigenlijk? Wat is het verschil tussen een goedkope en een dure elektrische gitaar? GitaareviewsKijk en vergelijk: vijf iconische elektrische gitaren getest
1 reactie
  1. Wim schreef:
    2 oktober 2021 om 17:04

    Leuk deze extra info. Ik grote lijnen geven jullie al behoorlijk duidelijkheid. Maple en Ebony hebben inderdaad een hogere soortdichtheid als Rosewood en bijvoorbeeld Laurel (Laurier hout) voor de duurdere instrumenten is ebben vaker in gebruik en ook het donkerste soort is matig leverbaar. Rosewood is momenteel ook lastiger te verkrijgen in de juiste kwaliteit. De afname is groter dan het aanbod en in sommige werelddelen mag het niet meer geoogst worden, of er moet nieuwe aanplant komen. Helaas groeien deze bomen niet zo snel. Gevolg is de uitwijk naar andere soorten, zoals laurel, maar ook polywood (kunststof) is al in de gitaarbouw waargenomen.
    Vroeger werden ook minder gitaren gebouwd en werden meest oudere volgroeide bomen gebruikt en na voorzagen langzaam, vaak 2 tot 3 jaar gedroogd. Dit principe gebruikt men nu vaak op de high end instrumenten. Tegenwoordig maakt men ook meer gebruik van sneller groeiende, jongere bomen waarbij het hout ook sneller droogt in droogkamers, anders kan men de vraag niet meer bijhouden. Hoe jonger het hout, hoe sneller de groei, hoe minder over het algemeen de volumedichtheid zal worden, waarmee toon en sustain mede klankbepalend zijn.
    Laatste is dan ook medebepalend voor het gevoel van gitaren en is mogelijk een verklaring voor de voorliefde van de oudere uitgerijpte instrumenten waarvan het hout langer tijd heeft gehad om te rijpen. Met electronica kan e e a natuurlijk behoorlijk worden bijgestuurd. Rest is een kwestie van smaak, budget en het eigen “gevoel” van wat je van je instrument verwacht.

    Dank voor jullie uitleg.

    Beantwoorden
Laat een reactie achter