Techniek en gear: Stevie Ray Vaughan

Dit blog is opgedragen aan Stevie Ray Vaughan (3 October, 1954 – 27 Augustus 1990), één van de meest geliefde bluesgitaristen van eind vorige eeuw. Met zijn band Double Trouble stond hij aan de basis van de blues-revival in de jaren 80. Meer dan 20 jaar na zijn tragisch overlijden is zijn invloed nog steeds voelbaar.

In dit blog zal als eerste aandacht worden besteed aan de speeltechniek. Aangezien uw auteur het mooi weet te vertellen maar tevens ontzettend verlegen is, zal hij zelf niet in de instructie video’s te zien zijn. Er zal worden doorverwezen naar leerzame youtube clips van derden. (In verband met auteursrechten is het niet mogelijk om de video’s in de blog te embedden). Tot slot zal er aandacht worden besteed aan de apparatuur van Stevie Ray Vaughan en hoe je zijn sound qua apparatuur het beste kunt benaderen en met verschillende budgetten.

Speeltechniek

Als je speeltechniek van Stevie Ray Vaughan wil bespreken ontkom je er niet aan om toch ook even op een stukje gear in te gaan. Stevie Speelde namelijk op hele dikke snaren, ’thick as barbwire’ zogezegd, setjes van 0.13 mm (zie voor meer info blog snaardikte). Het is echter niet aan te raden om dan zelf ook maar gelijk over te stappen op snaren met dezelfde dikte. Ten eerste speelt het heel zwaar, ten tweede kan de sterk verhoogde snaarspanning nare gevolgen hebben voor je gitaar. Voor Stevies welbekende Texas Shuffle geldt wel ‘hoe dikker hoe beter’. Belangrijk onderdeel van zijn spel is namelijk het dempen van de snaren met zijn linkerhand (ipv de rechter handpalm). Hij slaat de snaren dan wel aan maar dempt ze met links. Op die manier ontstaat een soort van raspend geluid (rake). Bij een te lage snaarspanning loop je het risico dat je ongewild snaren te diep indrukt die dan door gaan klinken.

Een ander ding waar je op moet letten is dat Stevie Ray Vaughan zijn gitaar vrijwel altijd een halve toon naar beneden had gestemd. Op die manier klonk het allemaal nog net iets gruiziger. Om dezelfde feel en groove te krijgen is het echter niet perse nodig, je kunt gewoon de originele tabulatuur aanhouden. Het is alleen wel lastig als je in standard tuning wilt meespelen met zijn albums. Ook daar valt wel weer een mouw aan te passen. Dit is bijvoorbeeld een backing track voor ‘Pride and Joy’ in e.

Als voorbeeld staan hieronder een aantal links naar instructievideo’s voor Pride & Joy, één van de prijsnummers van Stevie Ray. Alle kenmerken zit er in, Texas Shuffle ritme, rakes, double stops en efficiënt gebruik van de bluestoonladder. Voor het gemak zijn de instructies in e. Doe jezelf een plezier en leer hoe je de blues toonladder over de gehele hals speelt. Kijk maar naar de solo van Pride and Joy: Blueslicks op positie twaalf worden naadloos aangevuld met double stops en bends in open positie. Als je vast blijft houden in je ene bluesbox krijg je nooit die broodnodige variatie. Wist je trouwens dat je bij Bax-shop.nl ook muzieklessen in de stijl van Stevie Ray Vaughan kunt bestellen? check: Online muziekschool voor meer info.

1. Volledig, 2. Intro, 3. 1st 12 bars, 4. verse, 5. Main Solo, Outro

Gear Talk

Stevie Ray Vaughan speelde net als zijn broer Jimmy op een Fender Stratocaster, uiteraard had hij er meerdere maar het bekendste model is toch wel zijn No.1 (ook wel Stevies first wife genoemd). Een soort van Frankenstein gitaar met een hals uit 1962 en een body uit 1963. Op deze gitaar zat de tremolobrug linkshandig gemonteerd, dat was niet erg, die gebruikte hij toch niet vaak. De Fender Stevie Ray Vaughan Stratocaster is gebasseerd op Stevies No. 1.Belangrijk detail is de hals met palissander (rosewood) toets die een warmere toon geeft dan een esdoorn (maple) toets. De gebruikte elementen hadden een hoge output (Hot), net als Jimmy Hendrix gebruikte stevie meestal het halselement. In tegenstelling tot wat gebruikelijk is gebruikte Stevie Fender versterkers voor zijn overdrive sound en Marshalls voor zijn cleane stukken. In deze blog beperk ik mij tot de drive (live) sounds. Stevie maakte furore met Fender vibroverb, super reverb en twin reverb versterkers. In 1990 waren de super reverbs vervangen door twee ’59 bassmans.

Stevie gebruikte in vergelijking met andere gitaristen slechts weinig pedalen. Als drive pedaal gebruikte hij een ibanez tubescreamer (de meningen zijn nog steeds verdeel over of hij nou een TS-808 of een TS-9 gebruikte). De TS stond ingesteld met het volume in de max en de drive laag. Voor ‘cold shot‘ en ‘couldn’t stand the weather‘ gebruikte hij een Fender vibratone, rotating speaker cabinet, vergelijkbaar met een Leslie model 16 speaker. Voor zijn Hendrix covers had Stevie de beschikking over een Vox Wah en een klassieke Arbiter Fuzz face (als die het deed, originele exemplaren waren in tegenstelling tot de huidige Fuzz Face modellen zwaar onbetrouwbaar) of Octavia pedaal.

Enfin, nu gaan we proberen het geluid te recreëren.

Gitaar

Uiteraard kies je voor een Strat-stijl gitaar met palissander hals. Met het Squier affinity strat pakket maak je een goede start. Heb je iets meer te besteden dan kun je kiezen voor een squier classic vibe. Als je meer flexibiliteit wilt kun je ook een Yamaha Pacifica overwegen met palissander toets. Zelf ben ik erg te spreken over de G&L Tribute series, omdat ik vaak van (gitaar)stemming verander geef ik de voorkeur aan hun Tribute Asat Special (niet helemaal, in Stevie stijl maar wel praktisch). Vanaf 500 euro kun je een echte (mexicaanse) Fender uitzoeken. Met de American Standard serie (vanaf ongeveer 1400 euro) heb je een moderne klassieker. De Holy Grail is natuurlijk de Fender Stevie Ray Vaughan, gebasseerd op zijn legendarische no. 1.

Effecten

Het heeft geen zin om voor een transistor versterker een tube-screamer te halen. De naam zegt het al, ’tube screamer’, de TS geeft de buizenversterker net dat duwtje waardoor de buizen gaan ‘schreeuwen’. In een transistor versterker zitten geen buizen…… what to do? Een goede optie is de aanschaf van een effectpedaal met modeling. Uw auteur is zelf helemaal wild van de Zoom G3X. Met de zoom G3X heb je meerdere effecten en amp modeling tot je beschikking in een compact pedaal. Als versterker stel je dan de FD Combo, Deluxe R of de FD vibro in. (zie afb.) Als Effecten de T-Scream (gain beneden het midden, volume voluit). Als het regent en je hebt zin om ‘couldn’t stand the weather’ te spelen heb je nog een effectslot over en kies je voor ’the vibe’. Sluit je de G3 aan op een versterker stel deze dan zo neutraal mogelijk in. Met Het Squier starterspakket en de zoom G3 ben je voor minder dan 350 euro ready to go. Heb je een (6L6) buizenversterker dan loont het om een goed drive pedaal te zoeken. Uiteraard kun je gaan voor de Ibanez TS808, of TS9. Een andere optie is de Visual sound route 66 voorzien van compressor. De Digitech Bad Monkey wordt vaak genoemd als voordelig en goed alternatief.

Versterkers

Zoals al eerder vermeld zul je met een goedkope transistor versterker moeten spelen via een modelling/effect pedaal. Bij de wat duurdere modellen met versterkermodelling stel je uiteraard de versterker in op een Fender model. Modeling versterkers van Fender zelf hebben als voordeel dat ze hun eigen type-namen mogen gebruiken ipv. afgeleiden, dat stelt lekker makkelijk in. Bij Line-6 hebben de Fender versterkers namen gekregen als ’twang green en blues green’, check de handleiding of hun website voor details. Met een Roland Cube heb je drie opties, de blackface en de tweed instelling of de ‘dyna-amp’ setting. De naam zegt het al, dit simuleert een dynamische(buizen)versterker. Met een iets ruimer budget kun je vanaf 200 euro al kiezen voor een Fender stijl buizenversterker (6L6 of 6V6). De vintage gestijlde Gretsch Electromatic heeft bijvoorbeeld 6v6 eindversterkerbuizen. Weliswaar heeft de meer veelzijdige Blackstar HT1-R, ECC82 buizen maar met de ISF functie kun je hem afstellen zodat hij reageert als een Amerikaanse klassieker. Ook in de duurdere prijsklasses kun je ook kiezen voor een veelzijdige Blackstar amp. Rond de 750 euro beginnen de Fender versterkers met 6L6 buizen. Heb je de blues omdat je net de lotto hebt gewonnen, dan rij je met de bestelwagen naar Bax-Shop.nl en haal je in één rit de Fender Vibro king, Twin Reverb en ’59 Bassman.

Tot slot

Het is natuurlijk slechts een overzicht van de mogelijkheden. Het sleutelwoord in de set-up is dynamisch…… je hoeft niet over dezelfde versterker/pedalen te beschikken om een vergelijkbare sound te krijgen. Het doel is je versterker (en drive pedaal) zo (op elkaar) af te stellen dat het geluid bij een zachte aanslag zo clean mogelijk blijft en dat als je losgaat je een gruizig drive geluid krijgt. Je controleert de mate van oversturing dus met je spel. Rotary effecten, wah’s en fuzz-pedalen zijn optioneel.