Muzikanten & Fouten op het podium - 4 oplossingen!

Waar gehakt wordt, vallen spaanders. Fouten maken is menselijk en dus zal elke muzikant fouten maken op het podium. Het grote verschil tussen ervaren en minder ervaren podium-artiesten is niet zo zeer het aantal fouten dat ze maken, maar de manier waarop ze ermee omgaan. Geen paniek of angst, want zolang je continu je spel controleert en naar de rest van de band luistert, zullen fouten zich snel herstellen. Hier zijn vier dingen die je kunt doen om gemakkelijk ‘on stage’ fouten op te lossen.

Fouten maken je menselijk
#1. Blijf luisteren
#2. Consequent Communiceren
#3. Laat je frustratie niet zien
#4. Ken je uitrusting
Tien grootste fouten die muzikanten op het podium maken
Zie ook

Fouten maken je menselijk

In het ideale geval ben je zo goed op elke gig voorbereid, dat er geen manier is om een fout te maken. Helaas zijn fouten onvermijdelijk, ongeacht hoeveel voorbereiding je in het podiumoptreden stopt. Dat is gewoon hoe de mens is. Een mislukte riff of een verkeerd aangeslagen akkoord; de beat net een fractie van seconde te laat of het vergeten van de tekst. Het gebeurt iedere gitarist, toetsenist, drummer, bassist of zanger. Geen enkele muzikant is feilloos en als jij op het podium een fout maakt, ben je niet uniek maar gewoon menselijk; ‘Don’t make a fuss about it’. Ook de gitarist Jimmy Page van Led Zeppelin maakt fouten en hij zei hier ooit over: ‘Als ik een fout op het podium tijdens een solo maakt, speel ik diezelfde fout opzettelijk opnieuw. Dan lijkt het alsof dit bij de solo hoort.’ Dat is natuurlijk een ongelooflijk stoere manier om je fouten te corrigeren en vraagt wel om een goede beheersing van je instrument. Maar het bewijst dat de muzikale legendes en helden ook fouten maken en hier heel relaxt over zijn. De beroemde Amerikaanse TV-schilder vertelde zijn kijkerspubliek altijd: ‘We maken geen fouten, alleen maar vrolijke kleine ongelukjes.’ Bij de Nobelprijsuitreiking aan Bob Dylan, kreeg zangeres Patti Smith een ‘black out’. Na enkele momenten stopten ze. Ze was te geëmotioneerd, bood haar excuses aan en begon opnieuw. Het publiek was tot tranen geroerd. Haar ‘fout’ zorgde juist voor een spektakel en intensiteit. Natuurlijk heeft Patti Smith een geweldige reputatie en bekendheid, en kon zij zich dit permitteren. Maar het geeft wel aan dat een fout niet per definitie het einde van de wereld is.

#1. Blijf luisteren

Fouten, die ervoor zorgen dat je ontspoort en je totaal de maat en plek van het liedje niet meer weet, zijn simpelweg het gevolg van niet goed opletten. Of je bent niet voldoende bekend met de hele structuur van een liedje. Er kan een tijdelijk verlies van het geheugen zijn of een combinatie van de drie. Op dat moment kun je onmogelijk teruggaan naar het nummer, totdat je weet waar de rest van de band zich bevindt. Het beste wat je dan kunt doen, als je weet dat je verdwaald bent, is stoppen met wat je doet en gewoon luisteren naar wat er om je heen gebeurt en wachten tot je weer een punt van herkenning hoort, waar je kunt invallen. De band moet dan wel getraind zijn om bij fouten gewoon door te spelen. Om je plek in de muziek zo snel mogelijk te vinden, moet je jezelf vertrouwd maken met de structuur van het liedje dat je speelt, zodat je weet hoe elke sectie klinkt en wat de andere spelers tijdens die delen doen. Dit vereist natuurlijk een beetje voorbereiding van elke muzikant. Als je niet weet hoe het refrein van de song behoort te klinken of wanneer er een ‘bridge’ komt, zal je het duidelijk niet herkennen wanneer de band het speelt. Dit lijkt een voor de hand liggende oplossing als je verdwaald bent, maar het is verbazingwekkend hoeveel amateurgroepen een speler hebben die op het couplet blijft aansluiten, zelfs wanneer de hele groep al bezig is met de ‘bridge’. Als je een fout hebt gemaakt, is de beste oplossing om jezelf heel bewust te maken van wat er muzikaal precies gebeurt en pas in te vallen als je ook exact weet waar de band is tijdens de song. Dat betekent dat je niet in paniek raakt, maar juist de rust en kalmte bewaart. Stress zorgt voor nog meer stress en de verwardheid neemt daardoor toe. Blijf na het maken van een fout goed luisteren en focus je op de song en band.

#2. Consequent Communiceren

Hoe vaak zie je jezelf kijken naar de andere spelers in je groep? Hoe vaak kijken ze naar jou? Als het antwoord ‘zelden’ of ‘nooit’ is, heb je zojuist een andere waarschijnlijke oorzaak van ‘on stage’ fouten gevonden. Consequente communicatie in je groep is de sleutel tot een strak geluid, maar het wordt nog belangrijker als er zaken midden in een nummer uit elkaar vallen. Heeft de zanger per ongeluk het refrein een maat te vroeg gestart? Kijk dan rond naar de rest van de band om er zeker van te zijn dat iedereen zich bewust is van de fout en probeer ze te synchroniseren met de zanger. Heeft de gitarist zich vergist en een overgang gemist? Geef hem of haar een ‘duidelijk teken’ in de volgende maat. Je zou zelfs de woorden ‘refrein’ of ‘brug’ naar de band kunnen uitspreken, zodat ze onthouden waar ze zouden moeten zijn. Als je in staat bent om goed met de andere bandleden te communiceren, kun je ze inspireren om fouten te herstellen. Op hun beurt zullen ze voor jou waarschijnlijk hetzelfde doen. Als je degene bent die verdwaald is, kijk dan naar de andere spelers in je groep voor hulp. Als ze opletten, zouden ze in staat moeten zijn om je naar het volgende deel te leiden. Om op een dergelijke manier met elkaar te communiceren, vereist een zekere mate van vaardigheid. Om met fysieke bewegingen en oogcontact toch te kunnen communiceren, moet je je blik van het instrument afhouden. Als je niet perfect kunt spelen zonder naar de toets of de toetsen te kijken, zal je wat tijd moeten besteden aan blind oefenen. Vaardigheid op je instrument en onbewust weten welke akkoorden je moet spelen, zijn dus een vereiste om fouten te herstellen.

#3. Laat je frustratie niet zien

Hoewel fouten onvermijdelijk zijn, kunnen ze van frustrerend tot ronduit verwoestend zijn. Hoewel je misschien boos bent over een fout, moet je je publiek onder geen enkele omstandigheid bewust maken van deze emoties. Wanneer mensen live muziek komen bekijken, verwachten ze namelijk vermaakt te worden. Kijken naar iemand die pruilt en boos wordt op het toneel, wordt door muziekliefhebbers in het algemeen niet beschouwd als goed vermaak. De beste manier om met een fout om te gaan als je niet zonder emotie kunt zijn, is om er een positieve kijk op te hebben. Regelmatig blijkt namelijk dat de interessante momenten op het podium juist voorkomen als er een fout is gemaakt en je met elkaar kunt lachen over de gekke ongelukjes – de ‘happy accidents’. Het is eigenlijk een heel boeiende toneeltechniek, want het maakt degenen op het toneel oneindig veel menselijker voor mensen in het publiek en dat voorbeeld liet Patti Smith weer zien. Als je na je laatste show met je groep repeteert, moet je absoluut praten over elke fout die is gemaakt en hoe deze in de toekomst kan worden voorkomen. Maar wat je ook doet: verontschuldig jezelf nooit maar dan ook nooit op het podium aan het publiek voor de fout die je gemaakt in een van de nummers. Maar laat ook niet na afloop van een nummer blijken dat je een fout gemaakt hebt. Dit kan de stemming in de zaal en de ervaring die het publiek heeft, echt naar beneden halen. Bovendien zal in negen van de tien keer de aanwezigen niet eens in de gaten hebben gehad dat er een fout is gemaakt. Gebruik dit gewoon in je voordeel. Blaas je fouten dus niet op. Het voedt je onzekerheid. Laat het voor wat het is en ga gewoon door; anders blijft dat ook nog eens hangen. In de zaal, bij de band en bij jezelf.

#4. Ken je uitrusting

Soms zie je dat muzikanten de schuld van een fout bij hun instrument of equipment leggen, maar leg de schuld gewoon bij jezelf. Je moet namelijk weten hoe je instrument of uitrusting werkt en hoe je storingen kunt verhelpen. Met andere woorden: je moet je spullen door en door kennen. Dat vraagt natuurlijk wel de nodige tijd, research en voorbereiding; zeker als je ziet hoeveel equipment je soms als band meesleept. Er kan dan altijd iets tijdens een optreden uitvallen en als je niet weet hoe je dit moet verhelpen of oplossen, ben je op het podium veel te lang aan het ‘rotzooien’. Hoe meer tijd je op het podium besteedt met ’technische problemen’, hoe minder geïnteresseerd het publiek raakt om naar je muziek te luisteren. Als je een apparaat gaat gebruiken, leer het kennen en begrijp wat er mis kan gaan. Als er tijdens het optreden iets misgaat, is een backup-exemplaar de beste manier om de situatie snel te verhelpen. In plaats van het publiek op je te laten wachten om je gebroken snaar te veranderen, neem je een tweede gitaar mee, die je kunt pakken zodra er iets misgaat. Heb je dertig kabels aangesloten om je versterker- en effectapparaten te laten werken? Breng beter wat extra’s mee en leg ze meteen klaar voor gebruik.

Tien grootste fouten die muzikanten op het podium maken

Naast de muzikale fouten die tijdens een optreden gemaakt worden, zijn er ook nog andere fouten of blunders die vooral beginnende bands op het podium kunnen maken. Ze klinken wellicht voor de hand, maar elke band dient zich aan de onderstaande tips te houden.

Je neemt te veel tijd tussen nummers

Of je nu met het publiek aan het kletsen bent, je gitaar opnieuw wilt afstemmen of het volgende nummer wilt introduceren, het is belangrijk om de pauzes tussen de songs zo kort mogelijk te houden. Te veel tijd tussen de nummers is de gemakkelijkste manier om de aandacht van een publiek te verliezen. Ze zijn er voor de muziek, niet omdat je een sentimentele ballade wilt opdragen aan je eerste vriendin.

Je stemt af terwijl je versterker live is

Niemand, waar dan ook, wil horen dat je je instrument aan het stemmen bent over de geluidsinstallatie. Koop een pedaaltuner en gebruik deze. Als je investeert in een pedaaltuner van hoge kwaliteit, kun je je stemming op het podium snel en discreet aanpassen en het apparaat zal nog vele jaren meegaan.

Je respecteert de apparatuur van anderen niet

De backlined amp van een andere band is niet je persoonlijke tafel, dus zet er geen bier of iets anders op. Gooi je zweterige shirt niet op de monitors van de club. Beklim de PA-luidsprekers niet. Zwaai niet met microfoons aan hun kabels. Trap geen microfoonstandaards om en laat je drankje niet vallen op iets dat je niet bezit. Gebruik gezond verstand en wees respectvol voor de investeringen van anderen.

Je begint te laat of speelt te lang

Je optreden te laat beginnen, geeft het publiek een langere kans om te beslissen dat ze jouw band niet willen zien. Het is ook onbeleefd tegenover het publiek, de geluidstechnicus, de club en de andere bands die misschien die avond ook moeten optreden. Hetzelfde geldt voor langer spelen dan je zou moeten doen. Je neemt de tijd weg van de andere acts en gooit het schema overhoop. Zorg dus dat je de tijd van optreden en de duur van de set van tevoren goed plant, zodat je weet wanneer je op en van het podium moet komen.

Klagen bij het publiek

Het mag misschien lijken dat wilde feesten en geradbraakt zijn allemaal deel uitmaakt van de rock-star-in-training levensstijl, maar je publiek wil niet weten dat je dronken, arm of ziek bent. Ze zijn er om plezier te hebben. Vertel de menigte nooit dat je stoned of dronken bent of geld nodig hebt. Het komt wanhopig over en kan onherstelbare schade aanrichten aan je imago.

Je vraagt het publiek hoe het geluid klinkt

Je publiek mixt geen live-muziek als beroep, maar je geluidstechnicus doet dat wel. Laat hem of haar het werk doen en vertrouw erop dat deze persoon de juiste mix in de zaal krijgt. Anders zal de technicus op zijn best geïrriteerd zijn en in het ergste geval wrokkig. Dat kan een negatief effect op je show hebben.

Je beledigt de club, de stad, andere bands of iemand anders

Je bent te gast op een locatie die je de gelegenheid heeft geboden om op te treden voor haar publiek en klanten. Dus handel met beleefdheid en onthoud dat er overal oren zijn. Zelfs als je vindt dat de barman een klootzak is of dat je denkt dat de omgeving waardeloos en sfeerloos is, loop dan niet het risico om met een opmerking iemands gevoelens te kwetsen en een potentiële fan of vriend te verliezen en de club daarmee te beledigen. Waarschijnlijk hoef je nooit meer terug te komen.

Je laat banddrama over de microfoon gaan.

Misschien ging de drummer vreemd met je vriendin, misschien heeft je gitarist het busje gecrasht of misschien heeft je zanger niet geholpen om alles in te laden. Het maakt niet uit. Dit zijn zaken die in een privéomgeving met elkaar moeten worden besproken en niet ‘on stage’. Laat geen interpersoonlijke meningsverschillen de show verpesten. Het interesseert mensen totaal niet. Ze willen muziek en geen heibel horen.

Je bedankt de club, de menigte of de andere acts niet

Wees dankbaar voor de kans om op een locatie te spelen. Bedank ook de andere bands dat zij om hun vrienden en fans naar het concert hebben gebracht. En bedank ook het publiek dat ze hun vrije tijd besteden om naar jouw band te luisteren en kijken. Laat ze weten dat je dankbaar bent. Ze zullen het waarderen. Goede manieren brengen je in de muziekwereld verder dan botheid of arrogantie.

Je bent te dronken om te spelen

Er is niets mis met een leuke party rond je shows, maar bewaar het drinken voor na de set. Je bent daar om een klus te klaren, om het publiek te vermaken en dat kun je niet optimaal doen als je alcohol gedronken hebt en al helemaal niet als je dronken bent. Je gaat ook niet op die manier naar je werk toe, dus waarom zou dit voor muzikanten wel gelden? Zeker als je zo hard gewerkt hebt om een goede performance en show neer te zetten. Alcohol en performance gaan niet samen. Dit geldt ook voor de muzikanten die achteraf zeggen: “Het optreden ging toch prima?” Bedenk dan eens dat het zonder alcohol nóg veel beter had kunnen zijn.

Zie ook

» Gat in mijn drumvel… hoe repareer ik dit?
» Optredens live streamen met goed geluid – Dat doe je zo!
» Bassdrum schuift weg? Dit doe je ertegen
» Live-geluidstechnicus en band – Do’s en don’ts voor goede samenwerking
» Coverband, maar geen kopie – Zo trek je publiek
» Drums: hoe overleef ik een korte ombouwtijd?
» Is een goede muzikant ook een goed bandlid?
» Hoe verzorg je live muziek tijdens een bruiloft?
» Vliegen met muziekinstrumenten: 5 tips voor een veilige reis
» Het oprollen van kabels haarfijn uitgelegd!