Rockmuziek en de dwarsfluit – Een verrassend succesvolle combinatie

Hoewel de meeste mensen bij een dwarsfluit denken aan klassieke composities, zoals de Bach Partita in A Mineur of de fluitduetten van Mozart, sta je er nog van te kijken hoe vaak dit houtblaasinstrument is gebruikt in de rockmuziek. Met name Britse rockgroepen lijken een voorliefde te hebben voor dit instrument. In dit artikel laat gastblogger en fluitiste Aleah Fitzwater je zien en horen hoe de fluit zijn weg vond in de pop en rock.

Dwarsfluit in de jazz

Voordat ik de dwarsfluit in de rock behandel, kijken we eerst naar de roots: de dwarsfluit in de jazz. De bekende jazz-multi-instrumentalist Yusef Lateef begon in de late jaren 60 flink gebruik te maken van de dwarsfluit. Het was slechts één van de vele instrumenten, waaronder Oosterse, die Yusef toevoegde aan de jazz van zijn tijd. Een andere bekende jazz-fluitist was Hubert Laws, die een grote inspiratie was voor fluitspelende rockers.

Beroemde rockdwarsfluitsolo’s

De volgende rockfluitsolo’s zijn vrij bekend. Als je ze nog niet eerder gehoord hebt, wordt het de hoogste tijd.

Ray Thomas, de oprichter van prog-rockgroep The Moody Blues, was zowel fluitist als zanger. Zijn fluitsolo op de hitsingle Nights in White Satin uit 1967 wordt beschouwd als een mijlpaal in de progressieve rock.

Ian Anderson van Jethro Tull (Aqualung, Locomotive Breath) is misschien wel de beroemdste fluitrocker die er is. Zijn gebruik van trillers, percussieve effecten en andere moderne technieken – in combinatie met zijn enthousiaste dansjes – zorgden voor een muzikaal spektakel.

Op Van Morrison’s Moondance horen we een meer jazz-achtige solo. En ook in bijvoorbeeld Beside You horen we een dwarsfluit. Overigens is de fluitist in Van Morrison’s nummers tot op de dag van vandaag anoniem gebleven!

Nog meer rockbands die de dwarsfluit gebruikten

Genesis is een Engelse rockband uit eind jaren 60. Zanger Peter Gabriel speelde dwarsfluit op meerdere van hun albums.

The Blues Project was een rock/blues/folk-groep, opgericht in 1965, die maar kort bestaan heeft. Het nummer Flute Thing was een populaire instrumental met multi-instrumentalist Andy Kulberg op de dwarsfluit. Hiphopgroep The Beastie Boys samplede de fluit uit deze song voor hun nummer Flute Loop.

Traffic, een Engelse rockgroep, zette af en toe bandlid Chris Wood in voor een dwarsfluitpartij. Op tournee werd deze rol meestal vervuld door Randall Bramblett.

Engelse progressieve rockband Camel gebruikte de dwarsfluit, meestal bespeeld door gitarist Andy Latimer, in meerdere nummers.

Leadzangeres Ann Wilson van Heart stond vaak met een dwarsfluit op het podium. Sterker nog, ze speelde er ook op. Love Alive en Crazy On You zijn twee van de bekendste voorbeelden.

Op het onvergetelijke barokstijl popliedje Walk Away Renee van The Left Banke horen we niet alleen een dwarsfluit, maar, in de bridge van het nummer, ook een altfluit. De altfluit is een lager klinkende dwarsfluit. De Amerikaanse saxofonist Jackie Kelso speelde de partij, maar werd niet genoemd in de credits.

De progressieve rockgroep Focus, met zanger-organist-fluitist Thijs Van Leer en de begaafde gitarist Jan Akkerman, is een beroemd Nederlands exportproduct. Onvergetelijk is hun nummer Hocus Pocus.

Het verschil tussen klassieke fluit en rockfluit

Het instrument is hetzelfde, maar de technieken die fluitisten in het rockgenre gebruiken, onderscheiden zich vaak duidelijk van de klassieke manier van dwarsfluit spelen. Denk aan:

• Flutter tonguing
• Percussive tonguing
• Key clicking
• Neuriën, ‘grommen’

Het zijn typisch technieken die ontstaan wanneer een autodidact als Ian Anderson van Jethro Tull aan het experimenteren slaat. Voor klassieke fluitisten voelen deze technieken aan alsof je iets verkeerd doet. Maar met de nodige oefening wordt het steeds natuurlijker. Klassieke dwarsfluitpartijen vragen over het algemeen om een kaarsrechte toon en maken veel gebruik van arpeggio’s en dynamische verschillen. Dat gezegd hebbende, zien we in moderne klassieke stukken steeds vaker het gebruik van de eerder genoemde bijzondere technieken, zoals in The Great Train Race. De dwarsfluit is een dankbaar instrument voor componisten als het gaat om klankexperimenten.

Het is duidelijk dat de schijnbaar onopvallende dwarsfluit een plaats heeft verworven in de rock & roll hall of fame. Wat is jouw favoriete dwarsfluitsolo? Laat hieronder een comment achter!

Zie ook

» Dwarsfluiten
» Dwarsfluitboeken
» Dwarsfluitstandaards
» Alle Blaasinstrumenten & Accessoires

» Wind controller: een synthesizer voor blazers
» Blazerssectie aan je band toevoegen? 8 tips voor perfecte samenwerking
» Trombone: speeltechniek, soorten en meer!
» Spelen in een bigband: klinken als één instrument
» Ademhaling voor zangers en andere muzikanten
» Mondharmonica: techniek, geschiedenis en soorten
» Trompet: soorten, geschiedenis en speeltechniek
» Saxofoon: geschiedenis, soorten en speeltechnieken
» Maak kennis met de kazoo!
» Koperen blaasinstrumenten van hoog naar laag

Guest Blogger Aleah Fitzwater

Aleah Fitzwater is klassiek fluitist, schrijver en rockliefhebber. Lees haar blog op Scanscore.

Of luister naar Aleah’s muziek op Spotify.

Spelen in een bigband: klinken als één instrument Saxofoon: geschiedenis, soorten en speeltechnieken Rock-’n-roll spelen in drie simpele stappen Hardrock en heavy metal – Geschiedenis en kenmerken 10 straatmuzikanten die je gehoord moet hebben Wind controller: een synthesizer voor blazers