Songteksten schrijven – Hoe vind je een onderwerp?
Gepubliceerd op maandag 20 januari 2025
Voor het vinden van een goed, interessant, leuk of bijzonder songtekst-onderwerp moet je altijd tijd en energie investeren. En niet alleen omdat het onderwerp ‘beschrijfbaar’ en zingbaar moet zijn, maar ook om straks een complete tekst op papier te hebben en niet alleen maar een beginnetje. Bruikbare onderwerpen liggen niet altijd voor het oprapen. Daarom geeft gastblogger en docent songwriting Lex Hakker enkele tips.
Songtekst of liedtekst?
Waarom ‘songteksten schrijven’? Mijn gevoel is dat je ‘liedteksten’ niet meteen associeert met popmuziek. Een lied is, in ieder geval bij popmusici, gevoelsmatig toch iets anders dan een song.
Je ervaring
Putten uit eigen ervaring is op vele manieren een boeiende bezigheid. Bij het onderzoeken in jezelf kun je tot interessante, maar ook verrassende beelden en gevoelens komen. Het is dan uiteindelijk zaak om die beelden en gevoelens in een taal te ‘vangen’. Die taal hoeft niet altijd concreet te zijn. Je kunt ook naar niet-concrete, vagere beschrijvingen zoeken. In de teksten in de popmuziek zijn beide benaderingen in overvloed te vinden. ‘I’m lying alone with my head on the phone, thinking of you till it hurts’ (All Out of Love van Air Supply) is een prachtig voorbeeld van een realistisch beeld en intense gevoelens, heel mooi in concrete woorden gevangen.
Voorbeelden met vager taalgebruik zijn John Lennon’s I am the Walrus, A Salty Dog van Procol Harum en Pink’s What About Us?
Krantenartikelen/films/boeken
Het bekendste voorbeeld van een song gebaseerd op een krantenartikel is waarschijnlijk A Day in the Life van The Beatles. Ook het heftige verhaal over Jeremy van Pearl Jam is ontleend aan een krantenartikel. Voor A Day in The Life is wat abstractere taal gebruikt, je weet niet meteen waar het over gaat, maar voor Jeremy hanteerde de componist een zeer concrete, niet mis te verstane, verhaalstijl. De jongens van ABBA schreven King Kong Song na het zien van een film over King Kong en Metallica schreef One, geïnspireerd door de film Johnny Got His Gun. Elton John had een grote hit met Goodbye Yellow Brick Road. In het boek (en later in de film) The Wonderful Wizard of Oz van L. Frank Baum, moest de hoofdpersoon Dorothy eerst deze Road vinden voordat ze weer naar huis kon.
Verhalen, anekdotes en situaties
Verhalen en anekdotes en soms ook grappige opmerkingen kunnen een bron van inspiratie zijn. Luister in een café, als je ergens in een rij staat of waar dan ook naar de gesprekken om je heen en maak mentale (of andere) notities van uitspraken die je later meent te kunnen gebruiken. Schrijvers leggen ook een gigantisch archief aan van invallen, uitspraken en associaties. De mooie titel A Hard Day’s Night (Beatles) was een spontane grap van Ringo Starr en werd meteen genoteerd door de heren Lennon en McCartney. En soms vertelt iemand je een verhaal, al dan niet zelf meegemaakt, en je denkt meteen: ‘Allemachtig, dat zou een goede scène uit een film of een boek zijn.’ Noteer dit dan meteen! In zijn boek Lyrics vertelt Paul McCartney dat de song She Came In Through The Bathroom Window geschreven is naar aanleiding van een waargebeurde situatie. Hij kwam thuis en stond onverwachts oog in oog met een vrouwelijke fan die zijn huis was binnengeslopen via het badkamerraam.
En nu verder associëren en uitdiepen
Stel je wilt iets romantisch schrijven, maar niet met een alledaagse tekst. Je hebt net een beroemd sonnet van Shakespeare gelezen met als eerste zin ‘Shall I compare thee to a summer’s day’. Deze zin zou meteen beelden en associaties kunnen oproepen van warmte, loomheid, verliefdheid, vertrouwen en diepgang. Na enig denken vind je je eerste zin:
Jij, mijn liefste, bent mijn zomerdag…
Prachtig! Onthouden! Moet nu de volgende zin rijmen? Nee, zeker niet! Dat zien we straks wel. Je associeert:
Je warmt mij met je ogen
en smelt mij met je lach
Vreemd taalgebruik, maar wel opvallend en niet verboden. Dit geeft precies weer wat je wilt zeggen. Als je dit in deze song zo volhoudt, wordt het een stijlingrediënt. En verder…
Jij mijn liefste, zegt mij meer en meer
Sprakeloos raak jij mij elke keer.*
Op dezelfde wijze associeer en combineer je het Contrast (Bridge) en het Refrein bij elkaar. Hier komen we in een ander artikel nog op terug.
* © LH2025
Diep een idee voor een onderwerp zo volledig mogelijk uit: associeer en combineer dat het een lieve lust is. Maak aantekeningen, verwijzingen en zet geen rem op je gedachten. Niet alles zul je straks gebruiken, maar beter te veel dan te weinig aantekeningen.
Inspiratie
Om mooie beelden te ‘vertalen’, kun je voor de Engelse taal eens veldwerk verrichten door af en toe te bladeren in The Complete Cole Porter, The Complete Bob Dylan, werk van Paul Simon of de sonnetten van Shakespeare. Het modernere oeuvre van Taylor Swift, Passenger, Alanis Morissette, Eminem en Lewis Capaldi geven ook prachtig weer hoe je met goede taal een mooi verhaal kunt schrijven. Voor je Nederlandse werk zou je bijvoorbeeld eens kunnen luisteren naar Annie M.G. Schmidt, Lennart Nijgh, Robert Long, Jeroen van Merwijk, Hans Dorrestijn, Huub van der Lubbe en Glen Faria. Lees ook eens een gedichtenbundel, bijvoorbeeld van Neeltje Maria Min.
Nog geen reacties...