Tweet
Een compressor is in feite niets meer dan een automatische signaal niveau controle. Je kunt het vergelijken met een opname op een cassetterecorder. Zet je het opname niveau te hoog, dan krijg je geluidspieken die de recorder niet aan kan en dus distortie geven. Zet je het opname niveau te laag dan voorkom je piekdistortie, maar de zachte passages in de muziek verdwijnen.
Een compressor zorgt ervoor dat deze problemen automatisch voorkomen worden door het signaal goed constant van niveau te houden. Zachte passages komen nog steeds door, pieken kunnen geen distortie meer veroorzaken.
Naast deze kritische toepassing van een compressor wordt dit apparaat ook vaak ingezet om de smaak van het geluid te beïnvloeden, een effect dus. Hoe en wat komt nog. Laten we nu eerst maar eens in een compressor zelf duiken. Wat voor knoppen vindt je op een compressor en wat doen die dingen precies.
De Threshold knop:
Met deze knop stel je het geluidsniveau in waarneer de compressie moet gaan beginnen te werken.
Wanneer het aangeboden signaal niveau onder de ingestelde threshold blijft dan doet de compressor niets en gaat het geluid ongestoord door de compressor limiter.
Komt het niveau echter boven de threshold uit dan gaat de compressor te werken en comprimeert het geluid.
Dus het zorgt er niet voor dat het niet boven de treshold komt, het verlaagt en comprimeert alleen het signaalniveau.
De manier waarop dit gebeurt is afhankelijk van de instelling van de Compressie knop, ook wel de Ratio knop genoemd
De Ratio knop:
De ratioknop geeft dus aan in welke verhouding (relatief aan het originele signaalniveau en de threshold) de compressie zich gedraagt.
Wanneer je de ratio bijvoorbeeld op 2:1 instelt. Dan zal de compressor het signaal boven de threshold samendrukken tot de helft van het niveau boven de threshold. Anders gezegd wordt iedere 2 dB overschrijding van het threshold niveau gereduceerd tot 1 dB.
De ratio kan traploos ingesteld worden tussen twee extremen. Bij een ratio van 1:1 zal er niks gecomprimeerd worden.
Aan de andere kant heb je de oneindige compressie ratio van oneindig:1. De compressor zal dan alles boven de ingestelde Treshold knop geheel comprimeren.
En wordt de compressor dus een limiter.
De Output knop:
De output gain laat je het algemene uitgangvolume instellen.
Let wel goed op, want wanner je niveau in de plus DB komt heb je een grote kans op feedback.
Attack en Release:
De Attack tijd is de tijd tussen het overschrijden van de threshold en het daadwerkelijk in werking gaan van de compressie.
De Release tijd juist het tegenovergestelde. Sommige compressor limiters hebben knoppen om deze tijden in te stellen, de meeste niet. De reden is dat dit zeer moeilijk in te stellen parameters zijn en als je het fout doet klinkt het effect werkelijk nergens naar.
Hard Knee, Soft Knee:
Het verschil tussen deze twee manieren is hoe de compressie op het signaal losgelaten wordt. Bij Hard Knee wordt bij threshold overschrijding direct de volle compressie toegepast, bij Soft Knee gebeurt dit geleidelijk, wat de compressie minder abrupt maakt.
Soms vindt je hier een schakelaar voor en soms kent een compressor alleen 1 van de twee of een tussenvorm.
Waarvoor gebruik je een compressor-limiter?
De inzetbaarheid van een compressor-limiter is ongelofelijk en in veel gevallen zelfs noodzakelijk te noemen. Vandaar dat je er in een gemiddeld effectenrack veel zult tegenkomen. Laten we eens de verschillende toepassingen doornemen:
Zang:
Vooral op de lead vocal is een compressor nuttig. Deze uitbundige persoonlijkheden hebben vaak een enorme dynamiek in hun stem, waardoor compressie noodzakelijk wordt om lage passages niet te laten verdwijnen. Des te hoger de pieken, des te hoger je de ratio instelt. Een gain reduction van 4 tot 6 dB bij harde passages is aan te raden, liever niet meer. De ratio zal meestal zo rond de 3:1 zweven, maar experimenteer naar hartelust.
Overigens kan een compressor ook van nut zijn op andere vocal kanalen, zoals bij mensen die niet weten hoe ze met een microfoon moeten omgaan of gewoon hun stem niet onder controle hebben. Zo kun je er tenminste nog iets van maken.
Bass gitaar:
Bij de bas kun je de compressor gebruiken om het niveau in de gaten te houden, maar ook om het geluid van de bas te beïnvloeden. Je kunt het geluid van de bas een stuk vetter maken met een compressor. De ratio zal rond de 4:1 liggen met een threshold die alleen op de pieken reageert.
Lead/rythm gitaar:
Hier kan je helemaal experimenteren. Een compressor geeft je de mogelijkheid tot een grotere consistentie op een rythm gitaar en geeft duidelijker aanhouding van tonen op een lead gitaar. In het eerste geval speel je vooral met de threshold. In het geval van de lead kun je bijvoorbeeld de threshold vrij laag instellen met een hoge ratio en vervolgens compenseren met een verhoogde output.
Drums:
Een drumstel gaat hard, heel hard. Het gebruik van compressors geeft je meer controle en kan snare, kick en tom een mooi geluid geven, in het engels meer punch genoemd.
Keyboards:
Keyboards hebben het nadeel dat het uitgangsniveau afhankelijk is van vele factoren, waaronder de patch die is geladen (de verschillende sounds op een keyboard). Drie keer raden hoe je dat (zij het vaak maar gedeeltelijk) kunt oplossen. Als een soort veiligheid zou je een hoge ratio in kunnen stellen (tot zelfs 8:1) zodat je tijd hebt om zelf in te grijpen.
In zijn limiter vorm wordt de compressor limiter daarentegen live vaak gebruikt als speakerprotectie systeem. Ze heten dan vaak piek-limiters. Deze piek limiter zet je dan op de master of na de crossover. Het laatste kost natuurlijk meer units.
Meer mogelijkheden:
Veel compressor-limiters, hebben zogenaamde 'side-chain inserts'. Dit is een soort toegangspunt om controle over de werking van de compressor te krijgen.
De meest gebruikte (maar niet enige) toepassing is zogenaamde 'de-essing', om die vervelende ssssss geluiden uit een vocal te halen. Hoe doe je dat. Allereerst moet je dan een equalizer aansluiten met behulp van een insert kabel. De stereo jack daarvan gaat in de side-chain insert, de out-insert jack in de input van de equalizer en de in-insert in de output van de equalizer.
Nu de instellingen. Sssss klanken vinden plaats tussen de 4 en 8 kHz. Als je nu het niveau van dit frequentie gebied verhoogd op de equalizer dan wordt de compressor meer gevoelig voor dit frequentie gebied dan voor de anderen. Je past dus compressie toe op een bepaald frequentiegebied. Hierdoor kun je het effect van de sssss klank verminderen.
Er zijn meerdere dingen die je hiermee kunt doen. Maar dat is een kwestie van uitproberen.
Een compressor zorgt ervoor dat deze problemen automatisch voorkomen worden door het signaal goed constant van niveau te houden. Zachte passages komen nog steeds door, pieken kunnen geen distortie meer veroorzaken.
Naast deze kritische toepassing van een compressor wordt dit apparaat ook vaak ingezet om de smaak van het geluid te beïnvloeden, een effect dus. Hoe en wat komt nog. Laten we nu eerst maar eens in een compressor zelf duiken. Wat voor knoppen vindt je op een compressor en wat doen die dingen precies.
De Threshold knop:
Met deze knop stel je het geluidsniveau in waarneer de compressie moet gaan beginnen te werken.
Wanneer het aangeboden signaal niveau onder de ingestelde threshold blijft dan doet de compressor niets en gaat het geluid ongestoord door de compressor limiter.
Komt het niveau echter boven de threshold uit dan gaat de compressor te werken en comprimeert het geluid.
Dus het zorgt er niet voor dat het niet boven de treshold komt, het verlaagt en comprimeert alleen het signaalniveau.
De manier waarop dit gebeurt is afhankelijk van de instelling van de Compressie knop, ook wel de Ratio knop genoemd
De Ratio knop:
De ratioknop geeft dus aan in welke verhouding (relatief aan het originele signaalniveau en de threshold) de compressie zich gedraagt.
Wanneer je de ratio bijvoorbeeld op 2:1 instelt. Dan zal de compressor het signaal boven de threshold samendrukken tot de helft van het niveau boven de threshold. Anders gezegd wordt iedere 2 dB overschrijding van het threshold niveau gereduceerd tot 1 dB.
De ratio kan traploos ingesteld worden tussen twee extremen. Bij een ratio van 1:1 zal er niks gecomprimeerd worden.
Aan de andere kant heb je de oneindige compressie ratio van oneindig:1. De compressor zal dan alles boven de ingestelde Treshold knop geheel comprimeren.
En wordt de compressor dus een limiter.
De Output knop:
De output gain laat je het algemene uitgangvolume instellen.
Let wel goed op, want wanner je niveau in de plus DB komt heb je een grote kans op feedback.
Attack en Release:
De Attack tijd is de tijd tussen het overschrijden van de threshold en het daadwerkelijk in werking gaan van de compressie.
De Release tijd juist het tegenovergestelde. Sommige compressor limiters hebben knoppen om deze tijden in te stellen, de meeste niet. De reden is dat dit zeer moeilijk in te stellen parameters zijn en als je het fout doet klinkt het effect werkelijk nergens naar.
Hard Knee, Soft Knee:
Het verschil tussen deze twee manieren is hoe de compressie op het signaal losgelaten wordt. Bij Hard Knee wordt bij threshold overschrijding direct de volle compressie toegepast, bij Soft Knee gebeurt dit geleidelijk, wat de compressie minder abrupt maakt.
Soms vindt je hier een schakelaar voor en soms kent een compressor alleen 1 van de twee of een tussenvorm.
Waarvoor gebruik je een compressor-limiter?
De inzetbaarheid van een compressor-limiter is ongelofelijk en in veel gevallen zelfs noodzakelijk te noemen. Vandaar dat je er in een gemiddeld effectenrack veel zult tegenkomen. Laten we eens de verschillende toepassingen doornemen:
Zang:
Vooral op de lead vocal is een compressor nuttig. Deze uitbundige persoonlijkheden hebben vaak een enorme dynamiek in hun stem, waardoor compressie noodzakelijk wordt om lage passages niet te laten verdwijnen. Des te hoger de pieken, des te hoger je de ratio instelt. Een gain reduction van 4 tot 6 dB bij harde passages is aan te raden, liever niet meer. De ratio zal meestal zo rond de 3:1 zweven, maar experimenteer naar hartelust.
Overigens kan een compressor ook van nut zijn op andere vocal kanalen, zoals bij mensen die niet weten hoe ze met een microfoon moeten omgaan of gewoon hun stem niet onder controle hebben. Zo kun je er tenminste nog iets van maken.
Bass gitaar:
Bij de bas kun je de compressor gebruiken om het niveau in de gaten te houden, maar ook om het geluid van de bas te beïnvloeden. Je kunt het geluid van de bas een stuk vetter maken met een compressor. De ratio zal rond de 4:1 liggen met een threshold die alleen op de pieken reageert.
Lead/rythm gitaar:
Hier kan je helemaal experimenteren. Een compressor geeft je de mogelijkheid tot een grotere consistentie op een rythm gitaar en geeft duidelijker aanhouding van tonen op een lead gitaar. In het eerste geval speel je vooral met de threshold. In het geval van de lead kun je bijvoorbeeld de threshold vrij laag instellen met een hoge ratio en vervolgens compenseren met een verhoogde output.
Drums:
Een drumstel gaat hard, heel hard. Het gebruik van compressors geeft je meer controle en kan snare, kick en tom een mooi geluid geven, in het engels meer punch genoemd.
Keyboards:
Keyboards hebben het nadeel dat het uitgangsniveau afhankelijk is van vele factoren, waaronder de patch die is geladen (de verschillende sounds op een keyboard). Drie keer raden hoe je dat (zij het vaak maar gedeeltelijk) kunt oplossen. Als een soort veiligheid zou je een hoge ratio in kunnen stellen (tot zelfs 8:1) zodat je tijd hebt om zelf in te grijpen.
In zijn limiter vorm wordt de compressor limiter daarentegen live vaak gebruikt als speakerprotectie systeem. Ze heten dan vaak piek-limiters. Deze piek limiter zet je dan op de master of na de crossover. Het laatste kost natuurlijk meer units.
Meer mogelijkheden:
Veel compressor-limiters, hebben zogenaamde 'side-chain inserts'. Dit is een soort toegangspunt om controle over de werking van de compressor te krijgen.
De meest gebruikte (maar niet enige) toepassing is zogenaamde 'de-essing', om die vervelende ssssss geluiden uit een vocal te halen. Hoe doe je dat. Allereerst moet je dan een equalizer aansluiten met behulp van een insert kabel. De stereo jack daarvan gaat in de side-chain insert, de out-insert jack in de input van de equalizer en de in-insert in de output van de equalizer.
Nu de instellingen. Sssss klanken vinden plaats tussen de 4 en 8 kHz. Als je nu het niveau van dit frequentie gebied verhoogd op de equalizer dan wordt de compressor meer gevoelig voor dit frequentie gebied dan voor de anderen. Je past dus compressie toe op een bepaald frequentiegebied. Hierdoor kun je het effect van de sssss klank verminderen.
Er zijn meerdere dingen die je hiermee kunt doen. Maar dat is een kwestie van uitproberen.
Comment