Announcement

Collapse
No announcement yet.

De basiskennis van de elektrische aansluiting.

Collapse
This is a sticky topic.
X
X
 
  • Filter
  • Time
  • Show
Clear All
new posts

  • De basiskennis van de elektrische aansluiting.

    De 'stroomvoorziening' van de drive-in .

    Veel vragen op dit forum gaan de stroomvoorziening van de drive-in, pa of lichtinstallatie.
    Omdat ik vaak lees dat mensen worstelen met dit probleem probeer ik hier een beetje meer duidelijkheid in te brengen door een en ander te verduidelijken.

    Om te beginnen zal ik de vaak (verkeerd) gebruikte termen eens op een rijtje zetten;

    1 Spanning.
    Spanning is het voltage dat op de wancontactdoos ( stopcontact)aangesloten is. In Nederland is dat 230Volt tussen een fase en de nulleider, en 400Volt tussen de fasen onderling.

    2 Stroom.
    Stroom is de maximale belasting die door een licht of krachtgroep geleverd kan worden en dat wordt uitgedrukt in Ampère. Met de 'opgenomen stroom' wordt de specifieke stroom bedoelt die een apparaat opneemt uit het lichtnet. Meestal heeft een standaard wandcontactdoos een voorbeveiliging van 16 Ampère en kan dus een continue stroom leveren van maximaal 16A .

    3 Vermogen.
    Vermogen is de hoeveelheid energie dat door een apparaat wordt opgenomen uit het net. Vermogen wordt uitgedrukt in Watt. Het opgenomen vermogen is bepaald door de spanning en de stroom.


    Om te bepalen wat voor stroom er 'loopt' of te weten welk vermogen er wordt opgenomen is er een simpele rekensom.
    P = I x U
    P = het vermogen in Watt
    I = de stroom die een apparaat opneemt.
    U = de spanning waarop een apparaat is aangesloten.

    Een lamp van 1000W aangesloten op 230V neemt dan 4,3A op uit het net. (1000/240= 4.3)

    Nog een voorbeeld.
    Veel vragen worden gesteld over het maximale vermogen wat je op een dimmerbalk T4 mag aansluiten. Dat is eigenlijk heel simpel, per kanaal mag je er 1000 W aanhangen.
    Maar..Als je dan gaat rekenen: 4 x 1000W = 4000W/230 = 17.39 Ampère! Aangezien de zwaarste lichtgroep met maximaal 16 Ampère afgezekerd mag worden, kom je te kort! Het aansluitsnoer en de interne bedrading zijn helemaal berekend voor een maximale stroom van 16 Ampère. (En dat staat er ook op vermeld)
    De glaszekeringen die in zo een balk zitten zijn 6.3 Ampère, als je dat maal 4 doet kom je op 25.5 Ampère! Dat trekt geen enkele lichtgroep, bovendien zou de bedrading in de brand gaan vliegen als gevolg van overbelasting.
    De waarde van die zekeringen is zo hoog, omdat koude lampen een hoge inschakelstroom hebben. 1000W heeft immers maar 4.3 Ampère nodig!
    Daarom, belast een dimmer T4 nooit de volle 100% want dan krijg je problemen. Persoonlijk zou ik nooit meer dan 500W of 600W per kanaal aan een dimmer T4 hangen. Op die manier heb je op de groep waar de balk aangesloten is nog wat overcapaciteit om startstromen en dergelijke te compenseren.

    Verderop in dit verhaal worden de diverse termen nader uitgelegd.



    4 Groepsbelasting.

    Met groepsbelasting bedoel ik de totale belasting die op een groep zit. Dat wil zeggen, is het alleen de wandcontactdoos waar jou installatie opgaat, of heeft de kroegbaas er ook nog een koffiezetapparaat of iets anders ingestekkerd zitten?
    Als dat zo is, beperkt dat natuurlijk de maximale vermogensafname van die wandcontactdoos!
    Als ik er van uit ga dat de desbetreffende groep waarop de wandcontactdoos is aangesloten is beveiligd met 16 Ampère, dan kan je daar 3600Watt inpluggen. Als daar nog eens een koffiezetter van 2000Watt afgaat, houd je dus maar 1600Watt over voor je apparatuur! Dat is niet genoeg voor een beetje drive-in.


    5 Inschakelstromen.

    Houd met het aansluiten van je installatie rekening met inschakelpieken / opstartstromen van geluid en lichtapparatuur.
    Als een versterker constant flinke subs aan moet sturen, vraagt deze een flinke (vaak pulserende) stroom. Ook verlichting heeft vaak grote opstartstromen nodig, vooral als de (bijvoorbeeld ) par lampen nog koud zijn. Denk ook eens aan de populaire "Full On" functie op veel lichttafels! Dan heeft de zekering het even benauwd hoor!
    Zorg er daarom voor dat je altijd een redelijke overcapaciteit hebt in je aansluiting, ga bijvoorbeeld niet verder dan 3000Watt op een 16 Ampère groep. Op die manier ben je verzekerd van een stabiele en goede spanningsvoorziening. Bovendien heb of krijg je geen problemen als gevolg van inschakelpieken en opstartstromen.


    In de praktijk.

    Aansluiting een gewone wandcontactdoos.

    Meestal is deze (lichtgroep)afgezekerd met 16A, dat wil zeggen dat je er maximaal 3600W in kan stekkeren. (230x16=3600) Hierbij moet je nog wel rekening houden met hierboven omschreven groepsbelasting en inschakelstromen!

    Aansluiting een krachtgroep.

    Als er op locatie een krachtaansluiting zit is het helemaal mooi. Als ik er even van uit ga dat deze is afgezekerd met 3 x 16 Ampère (straks heb ik het nog over de zwaardere krachtgroepen), kan je er dus 3x zo veel vermogen instekkeren als op 1 lichtgroep! Ook hiermee moet je weer rekening houden met hierboven omschreven groepsbelasting en inschakelstromen!

    Nu heeft je installatie natuurlijk alleen een stekker die in een normale wandcontactdoos past en geen krachtstekker.
    Buiten dat, komen krachtstekkers ook in verschillende vormen voor.
    - Je hebt Cee-Form 4-polig (3 fasen met aarde), voor ons niet bruikbaar omdat er geen nulleider in zit.
    - Je hebt Cee-Form 5-polig (3 fasen met nul en aarde), voor ons doel geschikt.
    - Je hebt Perilex (5 polig), vaak in keukens gebruikt en soms ook geschikt voor ons gebruik. Of dat zo is, is afhankelijk van het soort groep waarmee deze is afgezekerd. Dat kan een 3-fase groep zijn, maar ook een 2x 230Volt groep. Die laatste is voor ons niet zo handig als de 3-fase groep.

    Om je installatie aan te kunnen sluiten op een krachtgroep heb je een verdeelblok nodig.
    Dit is een verdelertje met als stekker een 16 Ampère 5 polige Cee-Form die met een kabel van 5 x 2,5 mm2 is aangesloten op het verdelertje. Aan het verdelertje kan je weer inpluggen met de normale stekkers. (shuko's , wat weer een afkorting is voor het Duitse schutzkontakt ofwel een wandcontactdoos met aarde)
    Ook is het verdelertje voorzien van 3 automatische beveiligingen van 16 Ampère, waarmee de afgaande wandcontactdozen zijn beveiligd. Of dat in dit geval nut heeft valt te betwijfelen in verband met de selectiviteit, maar daar ga ik het straks nog even over hebben.

    Voor de zwaardere krachtgroepen is er een andere verdeler. Dit is eigenlijk hetzelfde verdelertje als hierboven, maar heeft een 32 Ampère stekker met een kabel van 5 x 6 mm2.
    Als je de mogelijkheid hebt om een 32 Ampère krachtaansluiting te gebruiken, is deze verdeler de juiste. Ook in verband met de selectiviteit is deze combinatie beter.

    Selectiviteit.

    Stel, je hebt een krachtaansluiting met een voorbeveiliging van 3 x 16 Ampère en je plugt daar een verdeler in die beveiligd is op 3 x 16 Ampère.
    Je kunt dan te maken krijgen met selectiviteit problemen. Wat daarmee bedoeld wordt is het volgende.
    Je krachtgroep is beveiligd met 16 Ampère zekeringen of een 16 Ampère automaat en je verdelertje beveiligd de wandcontactdozen óók met automaatjes 16 Ampère. In het geval van een overbelasting of kortsluiting spreekt de beveiliging aan, maar welke?
    Een 16 Ampère automaat zoals in je verdelertje is niet selectief ten opzichte van de zekeringen of automaat in de groepenkast. Het kan dus zijn dat in je verdelertje de automaat uitschakelt, maar ook de zekering of automaat in de groepenkast en soms zelfs beide! Dat kán vervelend zijn, want dan moet je alles nalopen om te kijken welke beveiliging er 'uit ligt'.

    Bij de andere verdeler is de selectiviteit beter, je gaat er met 32 voorbeveiliging in en komt er met 16 Ampère weer uit. (ik ga er in dit geval van uit dat de 32 Ampère groep ook daadwerkelijk met minimaal 25 Ampère is afgezekerd)
    In geval van overbelasting of kortsluiting zal normaal gesproken de automaat in je verdelertje uitgaan, en niet die in de groepenkast. Dat maakt het zoeken van de storing een stuk eenvoudiger!

    Op de verdelers met aardfoutschakelaars ga ik niet te diep in. Ook hier speelt het verhaal van de selectiviteit een rol, maar niet alleen met de automaten. Ook bij aardfoutschakelaars is selectiviteit belangrijk, een 30Ma aardfoutschakelaar is niet selectief ten opzichte van een andere 30Ma aardfoutschakelaar. Een 300Ma of 500Ma aardfoutschakelaar in de groepenkast is weer wél selectief ten opzichte van een 30Ma aardfoutschakelaar in je verdelertje. In die configuratie zal indien er een aardfout is de aardfoutschakelaar in je verdelertje sneller aanspreken dan die in de groepenkast.


    Dan nog een veelvoorkomende vraag, mag je zonder meer een verloop maken van 63 Ampère naar 16 Ampère? Of van 32 naar 16 Ampère, of van een krachtgroep naar 230 Volt?

    Het antwoord is eigenlijk simpel. Zolang je van een lage stroom naar een hoge stroom gaat, is dat geen probleem. Dus een stekker van 16 Ampère met een stukje kabel verbinden aan een 32 Ampère contrastekker is gewoon goed. Wel de juiste draaddikte gebruiken natuurlijk, maar daar kom ik later op terug.
    Ook een verloop van Perilex naar 16 Ampère Cee-Form is gewoon goed, deze zijn beiden 16 Ampère.
    Maar op het moment dat je een verloop wil van bijvoorbeeld 32 Ampère naar 16 Ampère, moet je oppassen!
    Je kunt daardoor 32 Ampère door een contrastekker (en kabel) sturen die daarvoor niet geschikt is! Je moet als je dit soort verloopjes wil maken de kabel voorbeveiligen met een automaat van 16 Ampère, zo dat je de kabel niet kan overbelasten. Dus je gaat vanuit je 32 Ampère groep met een voor 32 Ampère geschikte kabel en stekker naar een kastje met daarin een automaat van 16 Ampère, en van daaruit ga je weer met een 16 Ampère contrastekker weg naar je installatie.
    Je kunt op die manier nooit je kabel of stekkermateriaal overbelasten .
    Dus een verloop van laag naar hoog is geen probleem, maar van hoog naar laag moet je voorbeveiligen.

    Draaddikten.

    De draaddikten die je gebruikt is ook nog een belangrijk punt. Als je een te hoge stroom door een te dunne kabel stuurt krijg je oververhitting met vaak brand of op zijn minst kortsluiting tot gevolg.
    Vandaar dat het belangrijk is de juiste kabel met de juiste draaddikte te kiezen.
    Voor een 16 Ampère aansluiting is 1,5mm2 genoeg, maar ga je daar 25 Ampère doorheen sturen, dan is de kabel weer te dun met alle gevolgen van dien!

    Een lijstje voor draaddikten is daarom wel handig:

    0 t/m 10 Ampère 1 mm2
    10 t/m 16 Ampère 1.5 mm2
    16 t/m 25 Ampère 2.5 mm2
    25 t/m 32 Ampère 4 mm2
    40 Ampère 6 mm2
    40 t/m 63 Ampère 10 mm2
    63 t/m 100 Ampère 16 mm2
    100 t/m 125 Ampère 25 mm2
    125 t/m 160 Ampère 35 mm2

    Bij het gebruik van lange kabels (langer dan 25 meter) is het raadzaam om de draaddikte 1 trap hoger te kiezen om spanningsverliezen over de kabel te compenseren. (dus in plaats van 2.5 mm2 kies je dan een 4 mm2) Dit is meestal voldoende tot 50 meter, daarboven moet de juiste dikte berekend worden.
    Door de spanningsverliezen kan je apparatuur die je gebruikt schade oplopen als gevolg van onderspanning.


    Let wel op! Elektriciteit is en blijft gevaarlijk als je niet weet wat je doet!
    Vertrouw je het niet of begrijp je niet hoe een en ander aangesloten moet worden, laat het dan door een installateur of gediplomeerd elektromonteur doen.
    Loop geen risico!


    Ondergetekende is niet aansprakelijk voor ongevallen en schade die ontstaan als gevolg van onjuiste interpretatie van dit artikel.


    Groeten, John.
    Last edited by Rick; Sunday-12-04-2009, 22:35. Reason: vreemde tekens aangepast, lay-out bijgewerkt, niet-werkende links weggehaald

  • #2
    mooi stuk tekst!

    Comment


    • #3
      Hoe lang heb je daar wel niet over gedaan joh :lol:
      Maar wel erg leerzaam!

      Comment


      • #4
        John, ik had de tekst al gelezen, maar nogmaals Chapeau.

        Comment


        • #5
          Inderdaad een mooi stuk tekst, heb ik een geluk dat ik 3/4 ervan al wist :D.

          Maar ik heb de indruk, in Belgie zijn de meeste stekkers (1 groep denk ik, of hoe zeggen jullie dat :P) beschikt met een draaddikte van 2,5mm, dus is het voor ons niet zo'n probleem om op "1" groep 8 parren van 500 watt raylight te hangen.

          Toch?

          Comment


          • #6
            Originally posted by DoubleD
            Inderdaad een mooi stuk tekst, heb ik een geluk dat ik 3/4 ervan al wist :D.

            Maar ik heb de indruk, in Belgie zijn de meeste stekkers (1 groep denk ik, of hoe zeggen jullie dat :P) beschikt met een draaddikte van 2,5mm, dus is het voor ons niet zo'n probleem om op "1" groep 8 parren van 500 watt raylight te hangen.

            Toch?
            Wat betreft de draaddikte heb je gelijk, door een 2.5mm2 mag 25 Ampere. Maar normaal gezien is ook in Belgie een lichtgroep beveiligd met 16 Ampere, zodat je ook in Belgie "slechts" 3600 Watt aan 1 groep kan hangen.
            In Nederland zijn overigens de wandcontactdozen ook standaard bedraad met 2.5MM2 (verplicht volgens de NEN1010).

            Comment


            • #7
              Waarschijnlijk zal het wel, inderdaad, beveiligd zijn tot 16 ampere.

              Maar meestal gebruiken we 2 stekkers, maar we weten niet of het van dezelfde plaan is of niet, maar alle keren is het gewoon goed gegaan...

              Comment


              • #8
                Wanneer je al je parren vol aan hebt staan gebruik je pas het volle vermogen. Wanneer je lampen knipperen zal je dus niet aan die 4000 watt komen.

                Daarbij zal de hoofdzekering geen 16A, maar hoger zijn. Dit verklaart waarschijnlijk dat dit tot nu toe nog is goed gegaan.

                Wij deden altijd voor een show een test met alles full on. Dus het complete lichtgrid en het geluid volopen. Wanneer die een ruime minuut zonder problemen ging wist ik zeker dat dit het probleem niet zou zijn die avond. Vergeet niet dat je dan ook echt alles aan moet zetten, strobos en rookmachines worden nog weleens vergeten, maar zijn de zwaarste stroomtrekkers.

                Comment


                • #9
                  Oke mooi stuk texst alleen de links doen het niet.
                  En kracht stroom moet dat op stopcontacktenmet5 pin of zijn er ook die naar normale stekkers gaaan.

                  M.V.G.
                  tom

                  Comment


                  • #10
                    Deze links zijn uit de oude webshop, dus werken daarom niet meer. Ik zal eens kijken of ik vervangende links kan vinden één dezer dagen. (En dan ook gelijk de rest van de aanwezige kennis updaten.)

                    Wat jij bedoelt is een paddestoel of verdeler. Gezien de geschatte grootte van jouw show heb jij deze niet nodig. Mocht je deze wel nodig hebben, huur er dan eentje bij een bedrijf als Boels, of koop er eentje bij Bax-shop als je deze vaak nodig hebt. Ga alsjeblieft niet zelf experimenteren met krachtstroom door middel van dubieuze verloopjes, want dit is levensgevaarlijk als je niet 100% weet waar je mee bezig bent. Let er ook altijd op dat de verdelers die je gebruikt goed gezekerd zijn en dat je de juiste dikte kabel gebruikt.

                    Overigens moet het wel een 5-polige stekker zijn, omdat je met 3 fasen werkt.

                    Comment


                    • #11
                      Nou volgens mij zijn verloopjes van 63A naar 32A helemaal niet verboden.

                      Waar het in de normen om gaat is de kabeldikte en die moet aangepast zijn op het maximale stroom verbruik.

                      Neem een eurostekker die kan max 2,5 Ampere aan en toch mag hij in een wandcontactdoos afgezekerd met 16A gestopt worden. Of het ondertussen langzam uitstervend aansluit snoer van draag bare apparatuur (philips radio/cassette) zit immers ook maar 2x0.75 MM2 in in plaats van de 2,5MM2 dei voor 16 ampere stroomafname gebruikelijk is.... het gaat er dus om wat de eindverbruiker maximaal aan amperage kan trekken.....

                      Comment


                      • #12
                        Originally posted by basss View Post
                        Nou volgens mij zijn verloopjes van 63A naar 32A helemaal niet verboden.
                        Ongezekerd is dit hartstikke verboden.
                        Je kan 63A door een op 32A berekende kabel/distro trekken. Dat gaat gegarandeerd mis.

                        Dat betekend niet dat het onmogelijk is om een dergelijke situatie veilig te houden, maar loop alsjeblieft geen onnodige risico's en doe het gewoon NIET.

                        Qua dikte van bedrading, bijvoorbeeld (geintegreerde) aansluitsnoeren van CD spelers oid, heb je gelijk, die zijn vaak 2x0,75mm2. Dat is ook ruim voldoende voor de paar watt die er door gaat (200W, 300W misschien).
                        Zorg je er echter voor dat al je shuco verlengsnoeren en verdeelblokken 2,5mm2 zijn, dan kun je ze zonder nadenken gebruiken op een 16A groep en deze volledig belasten.

                        Mooie vuistregel in deze: 5A per 0,5mm2 aderoppervlak.
                        Daaruit volgt dat 1,5mm2 goed zou zijn voor ongeveer 15A. Aansluiten op een wcd die met 16A is afgezekerd kan uiteraard, maar in plaats van 16x230 = 3860W mag je er dan slechts 15x230 = 3450W op aansluiten. Ook daar telt: neem geen onnodig risico en zorg voor afdoende en veilige bedrading.

                        Want wat als er iets mis gaat door jouw bedrading? (Denk aan kortsluiting, brand, schade en/of letsel.) Dan ben jij aansprakelijk.
                        Aansprakelijkheid is de grootste vijand van elke ondernemer, dat wil je koste wat kost voorkomen. Is het namelijk zover, dan hebben we het al heel erg snel over meer dan 4 nullen achter het eerste getal.

                        Comment

                        Working...
                        X