De ukelele (in het Engels schrijf je 'ukulele') wordt door steeds meer muzikanten als volwaardig begeleidingsinstrument gebruikt. Het leuke is dat ukeleles door hun compacte formaat bovendien behoorlijk betaalbaar zijn. Maar het aanbod is enorm, dus je vraagt je misschien af welke je moet kiezen. We beantwoorden de belangrijkste vragen! Staat je vraag er niet bij? Neem gerust contact met ons op.
Snel de juiste ukelele vinden?
Gebruik onze Keuzehulp
Druk op de knop 'Start Keuzehulp' en beantwoord enkele vragen. Daarna zie je overzichtelijk de ukeleles die bij je passen. Budget, formaat, geluid, kleur. Ah, dát is hem. Nog even nadenken? Dan e-mailen we de resultaten naar je.
Of lees hieronder verder voor meer informatie over de ukelele.
In het kort
De ukelele is een klein snaarinstrument met een hoog, herkenbaar geluid. Door zijn formaat en slechts 4 snaren vinden veel mensen hem makkelijker te bespelen dan gitaar. Hierdoor past de ukelele ook goed bij jonge kinderen.
'Sopraan' is het standaard-formaat. Een veilige keus voor jong en oud. Wel kan de iets grotere 'concert' of nog iets grotere 'tenor' wat comfortabeler zijn voor mensen met grotere handen. Wil je gewone gitaar-akkoorden spelen, kies dan een 'gitaar-ukelele'.
Sommige zijn elektrisch-akoestisch. Die kun je aansluiten op een geluidsinstallatie, maar ook gewoon akoestisch gebruiken. Een handig extraatje.
Verder is het vooral een kwestie van budget. Meestal geldt: hoe hoger de prijsklasse, hoe beter de klank: voller, warmer, verfijnder, sprankelender... Ook zal een duurdere ukelele er vaak mooier uitzien en beter op stemming op blijven. Maar zelfs de goedkoopste ukelele in ons assortiment zal al prima klinken en goed te bespelen zijn.
Een essentieel accessoire voor een ukelele is een stemapparaatje. Het is namelijk heel normaal om even te stemmen voordat je gaat spelen, voor een zuiver geluid.
De ukelele - in het Nederlands uitgesproken als 'joe-ke-lil-le', met de nadruk op 'lil' - is een klein, viersnarig instrument met een vrij hoge, felle klank. Je speelt er vooral akkoorden op. Door het compacte formaat en kleine aantal snaren, vinden veel mensen hem minder moeilijk te bespelen dan de gitaar. Ook is het een goed instap-instrument voor kinderen, omdat de langere en bredere hals van een gitaar nog lastig kan zijn voor kleine vingers.
De ukelele lijkt veel op de akoestische gitaar. Ook hebben de onderdelen dezelfde namen. Toch is hij hier niet uit ontstaan, maar gebaseerd op traditionele Portugese snaarinstrumenten, zoals de 'machete de braga' en 'cavaquino', die Portugese immigranten in de 19e eeuw op Hawaii introduceerden. De ukelele was het favoriete instrument van koning David Kalakaua, die ervoor heeft gezorgd dat het instrument onlosmakelijk verbonden is met Hawaii en nog steeds bestaat. Waarom de naam ukelele? In het Hawaiiaans betekent het 'springende vlo', misschien vanwege de manier waarop je vingers bewegen als je speelt.
Goed, je wilt 'ukeleleïst' worden. De eerste stap is het kiezen van het juiste formaat. De vrij compacte sopraan-ukelele (zo'n 50 cm lang) staat bekend als de standaard-ukelele.
Wil je een nóg kleiner instrument en zijn je vingers klein genoeg, dan ga je voor de sopranino, ook wel piccolo genoemd. Mensen met grotere vingers kiezen meestal voor de concert-ukelele (ook wel alt-ukelele genoemd) of soms zelfs een tenor (circa 65 cm). De meeste ukelele-spelers beginnen in ieder geval op een sopraan of een concert.
Ben je een gitarist die de overstap wil wagen, maar kun je nog niet wennen aan die vrolijke hoge klanken? Dan is de lager klinkende bariton een goede keus. Voor gitaristen die heimwee hebben naar de zes snaren van de gitaar, is er de guita(r)lele (ook wel: gitaar-ukelele). De extra laag klinkende bas-ukelele tot slot, eindigt meestal in de handen van bassisten. Zie ook vraag 3.
De standaard-stemming van een ukelele is GCEA (ADF#B-wordt ook wel gebruikt). Bij de meeste snaarinstrumenten, zoals gitaar, gaan de snaren van laag naar hoog. Dit is bij een normale ukelele ook het geval, behalve bij de eerste snaar: deze klinkt juist hoger dan de tweede. De sopraan, sopranino en concert krijgen vaak de GCEA-stemming en bepaalde tenor-ukeleles ook. Sommige tenors hebben echter een lage G. Dan klinkt de eerste snaar dus gewoon lager dan de tweede, net als bij een gitaar.
Voor gitaristen is de stap naar ukelele is niet zo groot. De GCEA-stemming van een ukelele lijkt namelijk sterk op de hoogste vier snaren van een gitaar, maar dan met een capo op de vijfde fret (en de eerste snaar een octaaf hoger gestemd). Het gevolg is dat de akkoordgrepen je heel bekend voor zullen komen. Voor een nog soepeler overstap kies je de bariton: deze klinkt precies hetzelfde als de hoogste vier snaren van de gitaar (DGBE). De stemming van de guitalele is ADGCEA. Dit betekent dat je exact dezelfde grepen hebt als op gitaar, maar dan vijf frets hoger. Bas-ukeleles zijn net zo gestemd als de 4-snarige basgitaar: EADG.
Als je een ukelele koopt, zitten de snaren er al op. Je hoeft hem alleen nog maar te stemmen. Maar als het geluid zijn sprankeling begint te verliezen, is het tijd voor een nieuw setje snaren. Vervangen is niet zo moeilijk. En door af en toe een ander merk of type snaren te kiezen, ontwikkel je vanzelf een voorkeur. Onthoud trouwens ook dat de fabriek waarschijnlijk niet de duurste snaren op de ukelele zal hebben gezet.
Net als de snaren van een klassieke gitaar, zijn de snaren van een ukelele over het algemeen gemaakt van nylon. Zet nooit stalen snaren op een ukelele! Door de veel hogere snaarspanning zou het instrument ernstig beschadigd kunnen raken.
Als er geen soort-aanduiding op de verpakking staat, gaat het vaak om een snarenset voor sopraan. Wil je zeker zijn van je zaak, dan is het verstandig om gewoon te kiezen voor een set waarbij bijvoorbeeld sopraan, concert, tenor of bariton duidelijk op de verpakking staat.
Net zoals een gitaar, moet je een ukelele regelmatig stemmen, dus een stemapparaatje is wel zo handig. Wil je hem veilg wegzetten, gebruik dan een ukelele-statief. En naast een setje reservesnaren is het nooit verkeerd om je ukelele beschermd mee te nemen. Goedkopere modellen vervoer je vaak in een tas (ook wel 'gigbag' genoemd), maar de duurdere ukeleles worden doorgaans meegenomen in een stevige koffer. De meeste spelers houden hun instrument licht vast tussen hun bovenarm en lichaam. Wil je hetzelfde gemak als andere muzikanten die staand spelen? Dan kan een speciale ukelele-draagband heel handig zijn. Van oudsher worden de snaren van een ukelele aangeslagen met vingers of hoogstens een zacht, vilten plectrum. Maar doordat ook veel gitaristen dit handzame neefje intussen hebben opgepakt, worden gewone gitaarplectrums steeds vaker gebruikt, voor een extra helder geluid. Heb je hulp nodig bij de beginselen of wil je meteen liedjes leren spelen? Dan kan een ukeleleboek zeker van pas komen.
6. Van wat voor materiaal moet de ukelele gemaakt zijn?
Van oudsher werden de meeste Hawaiiaanse ukeleles van koa gemaakt, maar door schaarste van dit hout wordt nu vaker voor alternatieven gekozen, zoals mahonie en sparren. Als beginner zul je het verschil tussen de diverse houtsoorten waarschijnlijk niet (goed) horen, dus maak je er niet te veel zorgen over. Bij de duurdere modellen is het bovenblad vaak gemaakt van massief hout ('solid top'). Dit zorgt voor een merkbaar vollere en rijkere klank. Een goede keus als je hoge eisen stelt aan het geluid! Kijk bij de specificaties van een ukelele om na te gaan waar hij van gemaakt is. Wil je meer leren over materialen? Lees dan eens onderstaande Gitaar Keuzehulp en Blog.
Overigens wordt niet alleen hout gebruikt als basis. Zo zijn er de resonator-ukeleles, die geheel of gedeeltelijk van metaal gemaakt zijn. In het budget-segment vind je varianten die grotendeels of zelfs helemaal vervaardigd zijn uit kunststof, zoals polycarbonaat. Ze klinken vaak even goed als de houten varianten binnen deze prijsklasse en hebben als voordeel dat ze veel minder gevoelig zijn voor wisselende weersomstandigheden.
Wanneer je het podium op wilt, dan heb je zeer waarschijnlijk extra volume nodig. Een elektrisch-akoestische ukelele biedt dan uitkomst. Dit is een normale akoestische ukelele waarin een 'element', een aansluiting voor instrumentkabel ('jack') en soms een toon-/volumeregeling en stemapparaat zijn ingebouwd. Op die manier kun je de ukelele aansluiten op bijvoorbeeld de geluidsinstallatie van het podium, vaak in combinatie met een DI-box. Heeft je ukelele deze mogelijkheid niet, dan is het tevens mogelijk om het element (de 'pickup') en de jack-aansluiting te laten inbouwen. Ook bestaan er elementen die je (tijdelijk) op de klankkast kunt plakken.
Let op: er bestaan ukeleles die geen gewone klankkast hebben, maar een volledig massieve body, net als een elektrische gitaar. Als je dit type ukelele onversterkt gebruikt, zul je weinig geluid horen. De akoestische klank is daarom hoogstens bruikbaar bij het oefenen.
Snel de juiste ukelele vinden?
Gebruik onze Keuzehulp
Druk op de knop 'Start Keuzehulp' en beantwoord enkele vragen. Daarna zie je overzichtelijk de ukeleles die bij je passen. Budget, formaat, geluid, kleur. Ah, dát is hem. Nog even nadenken? Dan e-mailen we de resultaten naar je.
